نفت و پتروشیمی
تشدید حداکثری تحریم نفت ایران توسط ترامپ
به گفته برخی کارشناسان سایه تحریمی ترامپ بر صنعت انرژی ایران سنگینی میکند، اما شیوه اعمال آن و تاثیرگذاری آن در عمل میتواند با پیشبینیها متفاوت باشد.
به گزارش اصلاحات نیوز به نقل از انرژی پرس، تولید نفت ایران در سال جاری به دلیل تحریمهای احتمالی آمریکا با خطر سقوط ۱.۲ میلیون بشکهای در روز مواجه است و صادرات این کشور به بزرگترین مشتری خود چین را تحت فشار شدید قرار میدهد.
چشمانداز فشار حداکثری
«دونالد ترامپ»، رئیسجمهور آمریکا قصد دارد تحریمهای ایران را تشدید کند و صادرات نفت این کشور را تحت کمپین «فشار حداکثری» خود محدود کند. ترامپ در کارزارهای انتخاباتی خود و همچنین اظهارات اخیر خود بارها هشدار داده که بنا دارد صادرات حوزه انرژی ایران را هدف قرار دهد.
مراسم تحلیف ترامپ در ۲۰ ژانویه به دنبال ماهها اجرای تحریمهای سختگیرانهتر توسط دولت بایدن انجام شد که چندین شرکت و اپراتور نفتکشها را در ایران هدف قرار داده است. به نظر میرسد که در پی تحولات اخیر ترامپ بر عزم خود بر ادامه این رویکرد و همچنین تشدید آنها به قوت خود باقی مانده باشد.
تحریمها قیمت نفت خام ایران برای چین را در نتیجه ظرفیت حمل و نقل و هزینه های بالاتر حمل و نقل افزایش داده است.«اولیور پتر»، تحلیلگر بازار انرژی در شرکت ویژن، گفت که تحت تحریم های فشار حداکثری ترامپ، تولید ایران ممکن است در نیمه دوم سال ۲۰۲۵ حدود ۱ میلیون بشکه در روز تا ۱.۲ میلیون بشکه در روز کاهش یابد. وی در گفتوگو به پایگاه اینترنتی نشنال گفت: «من تأثیر قابلتوجهی بر تولید ایران در سه ماهه دوم سال ۲۰۲۵ نمیبینم، زیرا ممکن است بین اجرای تحریمهای سختتر و کاهش تولید واقعی فاصله وجود داشته باشد».
این در حالی است که طی روزهای اخیر نشریه اکونومیست در گزارشی به نقل از منابع نزدیک به تیم ترامپ نوشت آنان در حال بحث بر سر این موضوع هستند که به چین اعلام کنند آمریکا تحریمهایی را علیه هر بندری که نفت از ایران دریافت کند، اعمال خواهد کرد. در این گزارش آمده، گزینه تهاجمیتر این خواهد بود که تعرفههای سنگینی بر چین اعمال شود تا زمانی که دولت این کشور موافقت کند واردات نفت ایران را تحریم کند. بنا به گزارش مذکور، دولت ترامپ همچنین ممکن است تانکرها و تاجران بیشتری را به فهرست تحریمهای وزارت خزانهداری اضافه کند.
از سوی دیگر، منابع آگاه عراقی تأیید کردند که نماینده رئیسجمهور منتخب آمریکا در امور خاورمیانه، بهزودی به بغداد سفر خواهد کرد و پیامی را به «محمد شیاع السودانی»، نخستوزیر عراق، خواهد رساند که به دیدگاه جدید آمریکا در مورد منطقه، از جمله عراق، مربوط میشود. بنا به گفته این منابع، نماینده ترامپ در این سفر تاکید خواهد کرد که در صورت ادامه همکاریهای حوزه انرژی میان تهران و بغداد، عراق شمول تحریمهای سختگیرانهای از سوی آمریکا قرار خواهد گرفت.
عامل اوپک
گلدمن ساکس اخیرا طی بیانیهای انتظار دارد تولید اوپک تا سه ماهه دوم با ۳۰۰ هزار بشکه کاهش به ۳.۲۵ میلیون بشکه در روز برسد. این بانک سرمایهگذاری ایالات متحده در یادداشتی تحقیقاتی در روز جمعه اعلام کرد که انتظار دارد کاهش صادرات نفت تهران ادامه داشته باشد، که نشاندهنده افزایش قابل توجهی در حجم ذخیرهشده نفت خام ایران در کشتیها و ناوگان صادراتی آن است.
گلدمن ساکس اعلام کرد که بیش از ۱۰۰ کشتی مرتبط با تجارت نفت خام ایران از سال ۲۰۱۸ تحریم شدهاند که ۶۰ درصد صادرات جهانی ایران و ۵۰ درصد واردات چین در سه ماه گذشته را تشکیل میدهد. به گفته کارشناسان، بازگشت ترامپ به کاخ سفید میتواند تا یک میلیون بشکه در روز از تولید و صادرات ایران را در سال جاری به خطر بیندازد، به طوری که پیشبینی میکند از ماه آینده تولید ۲۵۰ هزار بشکه در روز کاهش یابد و به ۳۰۰ هزار بشکه در روز برسد.
این در حالی است که برخی تحلیلگران معتقدند که اعضای اوپک خواهند کوشید از تاثیر تحریمهای احتمالی ترامپ بر نفت ایران که از بخشهای تاثیرگذار در صنعت این گروه محسوب میشود، بکاهند. به گفته «اندرو مرویچ»، تحلیلگر دانشگاه ملی مسکو، رویکرد آمریکا در قبال روسیه طی جنگ اوکراین نشان داد که همیشه روزنههای دیپلماتیک برای جلوگیری از تاثیرگذاری تحریمها وجود دارد. وی افزود: «کشورهای عضو اوپک تلاش خواهند کرد تا رویکرد ترامپ به ایران تا حدی تلطیف کنند و با توجه وابستگی نسبی کاخ سفید به این کشورها، میتوان انتظار داشت که چنین رویکردی مثبت باشد. باید یادماان باشد که بهرغم تحریمهای گسترده، در نهایت اروپا نتوانست آنچنان از وابستگی به گاز روسیه بکاهد.
انتظار میرود که در زمینه صادرات حوزه انرژی ایران نیز در دوران ریاست ترامپ، بهرغم تحریمهای گسترده پیش رو، اوضاع با گذر زمان قدر معقولانهتر شود.»
از سوی دیگر، تقاضای نفت خام چین در سال ۲۰۲۴ در بحبوحه رشد اقتصادی کندتر، افزایش استفاده از خودروهای الکتریکی و افزایش استفاده از گاز طبیعی مایع در بخش حمل و نقل کاهش یافت. به گفته کارشناسان، در حالی که اقدامات محرک اخیر پکن باعث خوشبینی سرمایهگذاران برای بهبود اقتصادی چین شده است، عدم اطمینان فزاینده در مورد احتمال تشدید تنش تجاری با دولت آینده ترامپ وجود دارد. اما پرسش اصلی اینجاست که آیا چین حاضر خواهد بود در مصاف با ترامپ تمرکز بیشتری بر واردات انرژی از کشوری چون ایران داشته باشد؟
بررسی عوامل و مولفههای موجود نشان از آن دارد که سایه تحریمی ترامپ بر صنعت انرژی ایران سنگینی میکند، اما شیوه اعمال آن و تاثیرگذاری آن در عمل میتواند با پیشبینیها متفاوت باشد.