نیویورک آخرین فرصت است

عبدالرضا فرجی‌راد، درباره مسیر پیش روی ایران در روز‌های آینده گفت: وقت تنگ شده و یک فرصت بیشتر برای جلوگیری از بازگشت تحریم‌های بین‌المللی ایران باقی نمانده است. آن هم سفر آقای رئیس‌جمهور به نیویورک است که گفته می‌شود قرار است طی آن گفت‌و‌گو و ملاقات‌هایی با رهبران اروپایی برقرار شود.

این ملاقات‌ها تقریباً در روز‌های منتهی به پایان این فرصت مکانیسم ماشه انجام می‌شود و طبیعتاً از اهمیت ویژه‌ای برای هر دو طرف برخوردار است. ایران می‌داند اگر این فرصت به نتیجه نرسد، اسنپ‌بک اجرایی می‌شود و در آن صورت هم طرف اروپایی حذف می‌شود؛ لذا تلاش می‌کنند انعطافی از خود نشان دهند. شاید مهم‌ترین وظیفه آقای پزشکیان در سفر پیش رو به نیویورک، همین ملاقات‌ها باشد و رئیس‌جمهور و وزیر امور خارجه با ابتکاراتی وارد نیویورک شوند.

او ادامه داد: از طرف دیگر باید به این موضوع هم توجه کرد که خبر تماس آقای عراقچی با استیو ویتکاف و ارائه نقشه راهی برای توافق موقت و سپس توافق نهایی بود. تا الان که من و شما صحبت می‌کنیم، وزیر امور خارجه برقراری تماس مستقیم را تکذیب کرده نه ارائه طرح پیشنهادی. از این جهت در کنار ملاقات رئیس‌جمهور با رهبران اروپایی، نباید احتمال ملاقات عراقچی و ویتکاف در جریان حضور هیئت ایرانی در نیویورک را نادیده گرفت.

این دیپلمات افزود: با این سناریو می‌توان گفت که هنوز می‌توان امید داشت به‌رغم قطعنامه‌ای که جمعه تصویب شد، جلوی بازگشت قطعنامه‌های تحریمی را گرفت.من تصور نمی‌کنم ملاقاتی بین ترامپ و پزشکیان صورت بگیرد و چنین اجازه‌ای به رئیس‌جمهور داده شده باشد. اما نمی‌توان احتمال ملاقات عراقچی و ویتکاف را رد کرد. اگر این روند مثبت پیش برود، شاید ملاقات سه‌جانبه‌ای میان ایران، کشور‌های اروپایی و آمریکا به نمایندگی ویتکاف شکل بگیرد. در صورتی که ملاقات اولیه با سران اروپا مطلوب و رو به جلو باشد، شاید در گفت‌و‌گو با ویتکاف گره‌ای باز شود.

این استاد دانشگاه در پاسخ به این سوال که چه ابتکاراتی می‌تواند مطرح شود؟ گفت: اروپایی‌ها از این موضوع ناراحت هستند که به‌رغم امضای توافق تهران و آژانس در قاهره، هنوز کارشناس‌های آژانس در ایران فعال نشده‌اند. این موضوع می‌تواند در نیویورک حل شود. همچنین آنها ایران را در موضوع تهدید امنیتی روسیه علیه اروپا در جریان جنگ اوکراین دخیل می‌دانند.

فرجی راد در ادامه گفت: این موضوع می‌تواند محل رایزنی باشد. موضوع سوم، نظرات روسیه و چین به عنوان دو قدرت جهانی و اعضای دائم شورای امنیت است که این روند و بازگشت قطعنامه‌های ایران را غیرقانونی اعلام کردند. بالاخره بخشی از این کشورها، به سمت روسیه و چین گرایش دارند و وقتی موضوع اقدامات غیرقانونی غرب به میان بیاید، برای نظام جهانی مطلوب و مناسب نیست. بالاخره آنها برجام را اجرا نکردند و ایران به آن واکنش نشان داده است. بعد آنهایی که کار را انجام ندادند، می‌خواهند به ضرب فشار قطعنامه‌های ایران را برگردانند، جهان این روند را می‌بیند. اجرای اسنپ‌بک از لحاظ جهانی موضوع خوبی قلمداد نمی‌شود. اینجا دیگر موضوع وتو مطرح نیست که دو طرف اختلاف داشته باشند. روی این موضوع نیز به نظرم می‌توان انتظار داشت که رایزنی‌هایی صورت بگیرد.