راهکار رفع خشکسالی، باروری ابر‌ها نیست

صادق ضیائیان در واکنش به اظهارات اخیر رئیس سازمان توسعه و بهره‌برداری فناوری‌های نوین آب‌های جوی مبنی بر اینکه «در مناطقی که بارورسازی ابر‌ها انجام شده، به طور متوسط ۱۵ تا ۲۰ درصد بارش باران افزایش داشته است.» و در پاسخ به سوالی درباره میزان کارآمدی این روش و تأثیر آن را در رفع خشکسالی گفت: باورسازی ابر‌ها روشی برای رفع خشکسالی نیست. به طور مثال فرض کنید یک عملیات بارشی خوب در بهترین شرایط ۱۰ میلی‌متر بارش داشته باشد، اگر این مقدار را ۱۵ درصد افزایش دهیم، یک و نیم میلی‌متر به این بارش افزوده می‌شود. اگر این افزایش بارش در خیابان رخ دهد نیز فایده‌ای ندارد و مهم است که کجا این عملیات صورت بگیرد، هر جایی و با هر ابر و هر سامانه‌ای نیز نمی‌توان این کار را کرد. مثلا اگر عملیات پشت یک سد باشد، ارزشمند است.

وی با بیان اینکه متوسط بارش کشور حدود ۲۳۰ میلی‌متر است، گفت: فرض کنید امسال که خشکسالی است، بارش نزدیک به ۳۰ الی ۴۰ درصد از این عدد پایین‌تر بوده است. حال فرض بگیرید که تمام سامانه‌های جوی که روی کشور فعال می‌شوند، امکان باورسازی داشته باشند -که این فرض محال است، اما ما فرض محال را هم امکان‌پذیر در نظر می‌گیریم- فرض کنید هواپیما‌ها یا ابزار باروری تمام سطح آسمان کشور را دربر بگیرند -که این نیز فرض محالی است- اگر این دومین فرض محال هم درست باشد، باز این عدد کمکی به رفع خشکسالی کشور نمی‌کند.

ضیائیان خاطرنشان کرد: بارش باید به عدد ۲۳۰ میلی‌متر برسد که این کار امکان‌پذیر نیست، مگر آنکه با اهدافی خاص در روی سد‌هایی خاص در مناطقی محدود کار‌هایی انجام بگیرد که بتواند مقداری قضیه را بهبود دهد.

«بارورسازی ابرها» راهکار رفع خشکسالی نیست

رئیس مرکز ملی پیش‌بینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوا تأکید کرد: هیچ جایی در دنیا نیست که توانسته باشد، مشکل خشکسالی خود را توسط باروری ابر‌ها حل کند. راهکار رفع خشکسالی، باروری ابر‌ها نیست. این کار به‌عنوان یک راهکار عمومی مطرح نیست؛ برای یک جای محدود قابل قبول است؛ مثلاً برای پشت یک سد.

او در پاسخ به این پرسش که بهترین راهکار رفع خشکسالی چیست؟ تصریح کرد: بهترین روش‌ها برای رفع خشکسالی آنهایی هستند که منجر به صرفه‌جویی می‌شوند؛ روش‌های مدیریت منابع آب، روش‌های جلوگیری از هدررفت آب در لوله کشی‌ها، روش‌های تغییر الگوی کشت، روش‌های بهبود نژادی برای کشاورزی و…. روش‌های بسیار زیادی هستند که تأثیر و کارایی به مراتب بیشتری دارند.

وی تصریح کرد: حرف من این نیست که این راهکار را باید به کلی کنار گذاشت. بلکه معتقدم این راهکار هم وجود دارد، اما این‌طور که در بین عامه مردم جا افتاده که این روش، همه‌چیز است؛ خیر، اینطور نیست.

هر کدم از ما باید الگوی مصرف خود را تغییر دهیم

ضیائیان تاکید کرد: اینگونه نیست که منِ نوعی هرقدر خواستم آب مصرف کنم، کسی هم هست که ابر‌ها را برایم بارور کند تا این مصرف جبران شود! چنین چیزی امکان‌پذیر نیست. در واقع در هیچ جای دنیا امکان‌پذیر نیست. هر کدم از ما باید الگوی مصرف خود را تغییر دهیم. ما نمی‌توانیم هرطور که می‌پسندیم در این کشور خشک و نیمه‌خشک رفتار کشاورزی و رفتار مصرفی آب داشته باشم و بگوییم دولت هست و برایمان ابر را بارور می‌کند. این بارورسازی اصلاً جوابگوی این رفتار نیست.

رئیس مرکز ملی پیش‌بینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوا ادامه داد: بهروه‌وری این روش در بهترین شرایط ۱۵ تا ۲۰ درصد است؛ اما مثلا شاید از هر ۱۰۰ بارش، روی ۱۰ مورد بتوان این کار را انجام داد. هر سامانه و هر ابری را نمی‌توان بارور کرد. شاید از بین ۱۰ ابر باران‌زایی که به کشور می‌آید، روی دو یا سه مورد از آن بتوان کاری کرد که بارش حدوداً ۱۵ تا ۲۰ درصد افزایش داشته باشد.