راندمان و بهره‌وری ما در کشاورزی پایین است / درآمد کشاورزان باید عادلانه شود

حسین کریمی در گفت‌و‌گو با خبرنگا ما، درخصوص وضعیت فعلی حوزه کشاورزی در ایران، اظهار کرد: در حوزه کشاورزی با مشکلات بسیاری رو‌به‌رو هستیم که روز به روز نیز در حال شدیدتر شدن و نیازمند به مدیریت جامعی است. متولی آب در کشور ما، وزارت نیرو است که اشرافی به مباحث کشاورزی ندارد و تصمیماتی گرفته می‌شود، اقداماتی انجام می‌گیرد که بی‌نتیجه است و باعث آسیب بیشتری به کشاورزی ما می‌شود.

نباید خود را با کشورهای عرض‌های بالاتر مقایسه کنیم

وی ادامه داد: در ایران، میانگین بارندگی نسبت به میانگین جهانی، تقریبا یک‌سوم تا یک‌چهارم است و مستلزم این است که بر روی کشت و استراتژی‌های کشاورزی، برنامه‌ریزی‌های صحیح و اصولی داشته باشیم. نباید خود را با کشور‌های در عرض‌های بالاتر همچون کشور‌های تازه استقلال‌یافته اتحادیه جماهیر شوروی مقایسه کنیم، ما باید کشت‌هایی انجام دهیم که کم آب‌بر و اقتصادی‌تر باشد.

کریمی بیان کرد: حدود ۲۰ سال قبل، مقاله‌ای می‌خواندم، یک پروفسور آمریکایی روز‌های حال حاضر ما را پیش‌بینی کرده بود که آینده خاورمیانه به سمتی پیش می‌رود که با کمبود آب شدید در این مناطق مواجه خواهیم شد و شیوه کشاورزی بایستی کاملا تغییر کند. آبی که باقی می‌ماند را باید به کشت محصولات استراتژیک مانند گندم و جو که بسیار حیاتی است، اختصاص دهند و به کشت‌های گلخانه‌ای بپردازند. اما در طی این سال‌ها با سیاست‌های نادرستی که اتخاذ  شد، دریا دریا آب از دست دادیم. همچنین در بسیاری از مکان‌ها، آب‌ها بسیار شور شده و کیفیت آن نیز بسیار پایین آمده است. کشاورز هم می‌گوید من ساعت مشخص آب دارم و باید از آن استفاده کنم، اما متوجه این موضوع نیست که این شاید در حال حاضر آب کشاورزی او باشد، اما در آینده خود آن کشاورز و خانواده‌اش با معضل کم‌آبی و حتی بی‌آبی مواجه می‌شوند.

کشاورزی ایران بر اساس آموزش علمی پیش نمی‌رود

این کارشناس حوزه کشاورزی خاطرنشان کرد: بیش از ۲۸ استان کشور، در حال کشت پسته هستند، از طرفی میانگین تولید ما پایین و در حدود ۷۰۰ کیلوگرم پسته خشک در هکتاراست، درحالیکه آمریکا با وجود این که سازوکار کشت پسته را از ایران فرا گرفتند، حدود ۴ تن در هر هکتار برداشت محصول دارد، یعنی توانسته‌اند کشاورزی را به صورت بهینه و علمی پیش ببرند. ولی در ایران، آموزشی در این خصوص صورت نگرفته است؛ زمانی که آموزش صحیح ارائه نشود، دانش کشت مثلا پسته در بین کسانی که علاقه به کشت این محصول دارند اتفاق نمی‌افتد و فقط آب در این حوزه در حال هدررفت است. حداقل ۶ تا ۱۰ هزار مترمکعب آب در هر هکتار از مزارع پسته مصرف می‌شود و حتی به صورت میانگین پسته مرغوبی نیز برداشت نمی‌شود.

وی با بیان اینکه باید از برنامه اصولی و برنامه‌ریزی مدونی در این حوزه برخوردار باشیم، اظهار کرد: باید کشت گلخانه‌ای گسترش یابد، همچنین به کشت بیشتر زعفران روی آوریم، چرا که از جمله کشت‌هایی است که می‌توان صادر کرد، ارزش افزوده دارد و در سال، آب کم‌تری هم مصرف می‌کند.

کریمی با اشاره به قطع برق در سال‌های اخیر متذکر شد: قطع برق مشکلات متعددی را برای کشاورزان ایجاد کرده است؛ به عنوان مثال بعضی موتور‌های چاه که کشاورزان از آنها آب برداشت می‌کنند، به دلیل خاموشی‌های سال‌های اخیر چندین بار سوخت و هزینه‌های گزافی را علاوه بر کاهش قابل توجه درآمد و عملکرد  بر روی دوش کشاورزان زحمتکش قرار داد می‌دهد.

درآمد کشاورز عادلانه شود و الزام به کشت با کیفیت وجود داشته باشد

این کارشناس حوزه کشاورزی با بیان اینکه سال‌هاست از الگوی کشاورزی صحیح صحبت می‎شود، اما در عمل اتفاق صورت نمی‌گیرد، عنوان کرد: الگوی کشت باید به صورت صحیح و عادلانه باشد، مثلا کشاورز شمالی و جنوبی ما، براساس مبنایی مشخص، بتواند از درآمد‌های متعادل و متوازن در کشت برخوردار باشد. به عنوان مثال گوجه فرنگی که در شمال و یا جنوب کشت می‌شود، با قیمت‌های متفاوتی به فروش می‌رسد که همین موضوع کسب درآمد عادلانه کشاورزان را زیرسؤال می‌برد. هر کشاورز باید بر مبنای کشت و میزان آبی که در اختیار دارد، ملزم شود، کشت باکیفیتی ارائه دهد و با نظارت‌های صحیح جلوی کشت‌های بی‌ثمر و پرمصرف در مورد آب گرفته شود.

ادغام وزارت نیرو و جهاد کشاورزی راه گشا است

کریمی با اشاره به این که متولی آب و کشاورزی در کشور از یکدیگر منفک هستند، بیان کرد: به نظر من، ادغام وزارت جهادکشاورزی و وزارت نیرو می‌تواند تا حدودی راه‌گشای مشکلات و معضلات حوزه کشاورزی باشد، چرا که به عنوان مثال، از یک سو وزارت نیرو درخصوص کاهش مصرف آب صحبت می‌کند و راه‌کار‌هایی به مردم می‌دهد، اما از طرف دیگر، آب را به کشاورزان به صورت آزاد می‌فروشد و بر همین اساس کشاورز هم آب را بدون نظارت و راندمان کافی مصرف می‌کند. باید با استفاده از ظرفیت‌های موجود و همچنین نظارت‌های لازم و اجرایی، راندمان را در این حوزه بالا ببریم ودولت از طریق وزارت جهادکشاورزی و وزارت نیرو وام‌هایی را به کشاورزان جهت ارتقا بهره‌وری در تمام حوزه‌های مرتبط و نه فقط آب اعطاء کنند.

سود واقعی سهم واسطه‌ها و دلالان می‌شود

وی گفت: حداقل ۵۰ درصد از مردم کشور در حوزه  کشاورزی مشغول به فعالیت هستند و اگر وضعیت کشاورزی به همین صورت پیش رود، با مهاجرت بیشتر روستائیان به شهر‌ها روبه‌رو می‌شویم. در صورتی که جمعیت روستا‌ها باید حفظ شود. در حال حاضر بهترین اقدام در حوزه کشاورزی این است که مابه‌ازای آبی که به کشاورز تحویل داده می‌شود، از او نتیجه نهایی کار و میزان تولید محصول را درخواست کرد. جلوی هدر رفت آب را به هر طریقی باید گرفت و راندمان مصرف آب و تولید محصول را به نحو چشمگیری افزایش داد. همچنین بحث امنیت فروش محصولات کشاورزی نیز حائز اهمیت است که کشاورزان در کنار تولید، از صادرات محصولات خود و یک درآمد خوب و آبرومندانه با توجه به زحمت و استرس این کار آسوده‌خاطر باشند؛ نه آن‌که سود واقعی فقط سهم واسطه‌ها و دلالانی شود که کم‌ترین زحمت را در این حوزه پرریسک می‌کشند.