فرونشست‌ زمین

معاون زمین‌شناسی سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور با اشاره به وضعیت کلی کشور در زمینه فرونشست زمین، اجرای سریع طرح احیا و تعادل‌بخشی به عنوان سند بالادستی ملی، اعمال محدودیت شدید و توقف برداشت در نواحی بحرانی، شناسایی زیرساخت‌های تحت‌تاثیر و پهنه‌بندی ریسک، خطر و نواحی بحرانی فرونشست و توقف حفر چاه جدید و یا کف‌شکنی را از اقدامات با اهمیت بالا برای جلوگیری از این پدیده عنوان کرد.

عضو هیات علمی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی گفت: عمده‌ترین فرونشست در کشور در مجاورت یا روی گستره‌هایی است که کانون‌های جمعیتی بزرگی دارند؛ به طوری که حدود ۷۵۰ شهر و ۹ هزار و ۲۰۰ آبادی و در مجموع ۴۰ میلیون نفر از جمعیت کشور روی پهنه‌های فرونشستی قرار دارند.

عضو هیئت‌علمی پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی گفت: هنگامی که آب از چاه‌های عمیق پمپاژ می‌شود، فشار در سفره آب زیرزمینی از رسوبات رویی، کاهش می‌یابد. با حذف آب، رسوبات فشرده و ته‌نشین می‌شوند و این عمل منجر به فرونشست زمین می‌شود. این می‌تواند باعث شود سطح زمین به تدریج پایین بیفتد. فرونشست توزیع تنش در پوسته زمین را تغییر می‌دهد. اگر منطقه‌ای دچار فشردگی درخورتوجهی شود، کاهش فشار می‌تواند تنش را در امتداد گسل‌ها کاهش دهد یا برعکس، می‌تواند تنش را در سایر قسمت‌های گسل افزایش دهد. اگر شرایط مناسب باشد، تغییرات تنش ناشی از فرونشست ممکن است باعث حرکت در یک گسل موجود و منجر به زلزله شود، به خصوص اگر گسل در نزدیکی نقطه شکست خود باشد.

معاون آبخیزداری، مراتع و امور بیابان سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور گفت: علاوه بر خشکسالی و تغییر اقلیم، استفاده نامناسب از منابع آبی یکی از عوامل بیابان‌زایی در ایران محسوب می‌شود.

عضو هیات علمی پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی گفت: کاهش سطح آب‌های زیرزمینی و فرونشست زمین می‌تواند در وقوع زلزله تأثیرگذار باشد. از نظر مهندسی خاک می‌توان دلایل خوبی برای تشدید این پدیده استخراج کرد، اما به چه مقدار و درصدش، حقیقتا غیرقابل بیان و جمع‌بندی است.

رئیس سازمان نقشه برداری کشور فرونشست زمین را بحرانی ملی خواند و گفت: حدود ۹۰ هزار کیلومتر مربع از مساحت کشور، معادل مساحت پنج کشور بزرگ جهان، تحت تاثیر فرونشست قرار دارد.

یک استاد دانشگاه گفت: در این منطقه (دشت ماهدشت) مایعات تخلیه شده فشار منفذی را در عمق تغییر می‌دهد و تنش موثر در امتداد گسل‌های لرزه‌ای را عوض می‌کند و باعث افزایش فعالیت لرزه‌ای می‌شوند. از پیامد‌های ناشی از افت سطح آب زیرزمینی فرونشست زمین در دشت شهریار و ملارد و فعال شدن مجدد گسل‌های فعال این پهنه است.

یک استاد دانشگاه گفت: در این منطقه (دشت ماهدشت) مایعات تخلیه شده فشار منفذی را در عمق تغییر می‌دهد و تنش موثر در امتداد گسل‌های لرزه‌ای را عوض می‌کند و باعث افزایش فعالیت لرزه‌ای می‌شوند. از پیامد‌های ناشی از افت سطح آب زیرزمینی فرونشست زمین در دشت شهریار و ملارد و فعال شدن مجدد گسل‌های فعال این پهنه است.

یک استاد دانشگاه گفت: در این منطقه (دشت ماهدشت) مایعات تخلیه شده فشار منفذی را در عمق تغییر می‌دهد و تنش موثر در امتداد گسل‌های لرزه‌ای را عوض می‌کند و باعث افزایش فعالیت لرزه‌ای می‌شوند. از پیامد‌های ناشی از افت سطح آب زیرزمینی فرونشست زمین در دشت شهریار و ملارد و فعال شدن مجدد گسل‌های فعال این پهنه است.

یک استاد دانشگاه گفت: در این منطقه (دشت ماهدشت) مایعات تخلیه شده فشار منفذی را در عمق تغییر می‌دهد و تنش موثر در امتداد گسل‌های لرزه‌ای را عوض می‌کند و باعث افزایش فعالیت لرزه‌ای می‌شوند. از پیامد‌های ناشی از افت سطح آب زیرزمینی فرونشست زمین در دشت شهریار و ملارد و فعال شدن مجدد گسل‌های فعال این پهنه است.

یک استاد دانشگاه گفت: در این منطقه (دشت ماهدشت) مایعات تخلیه شده فشار منفذی را در عمق تغییر می‌دهد و تنش موثر در امتداد گسل‌های لرزه‌ای را عوض می‌کند و باعث افزایش فعالیت لرزه‌ای می‌شوند. از پیامد‌های ناشی از افت سطح آب زیرزمینی فرونشست زمین در دشت شهریار و ملارد و فعال شدن مجدد گسل‌های فعال این پهنه است.

برداشت بی‌رویه از منابع آب زیرزمینی نه‌تنها باعث فرونشست زمین می‌شود، بلکه منجر به افت سطح آب، افزایش مصرف انرژی، افزایش هزینه تمام‌شده استحصال آب، افت کیفیت آب و در نهایت خشک یا شور شدن چاه‌ها، قنوات و چشمه‌ها می‌شود که پیامد آن نابودی زمین‌های کشاورزی، زیرساخت‌های منطقه و کوچ اجباری ساکنین خواهد بود.

نائب رئیس شورای شهر تهران گفت: تهران در خطر فرونشست قرار دارد و این موضوع نیازمند توجه جدی و اقدامات مؤثر است تا از آسیب‌های احتمالی جلوگیری کنیم. این موضوع می‌تواند آسیب‌های جدی به همه ظرفیت‌های شهر وارد کند و باید آن را جدی بگیریم.

یک کارشناس حوزه آب گفت: اکنون در تهران، مشهد، اصفهان و دیگر شهر‌های بزرگ مشکل نشست زمین داریم که زیرساخت‌ها و تاسیسات را دچار آسیب کرده، ضمن اینکه خود چاه‌ها هم در اثر برداشت‌ها دچار مشکلات زیادی شده و همیشه مجبور کف‌شکنی، تجهیز، تعمیر و مرمت هستند، درواقع موضوع برداشت از آب زیرزمینی هنوز نتوانسته حل شود و کماکان لاینحل باقی مانده است.