به گزارش اصلاحات نیوز به نقل از انرژی پرس، پالایشگاه جام‌ناگار هند، با پیچیدگی 9.93 و ظرفیت پالایش540 هزار بشکه در روز، توسط بزرگترین شرکت نفتی خصوصی در هند (Reliance) اداره می‌شود. محصولات آن علاوه‌بر تامین بخشی از نیازهای داخل، به ایالات‌متحده، اروپا و ژاپن صادر می‌شود. پیچیدگی بالای این پالایشگاه ما را بر ‌آن داشت تا ویژگی‌ها و فرآیندهای به‌کار گرفته شده در آن ‌را مورد مطالعه قرار دهیم،باشد که در راستای ارتقای بهره‌وری و پیچیدگی پالایشگاه‌های کشور نیز اقدامی صورت گیرد.

تکنولوژی‌های سود‌ساز پالایشگاه مهمترین واحدهای تبدیل ثانویه این پالایشگاه، واحد شکست کاتالیستی (FCC) و شکست تأخیری (Delayed Coking) می‌باشد. واحد شکست کاتالیستی آن براساس تولید حداکثر اولفین طراحی شده و بیشترین مقدار ممکن LPG و پروپلین را تولید می‌کند. یکی از از دلایل انتخاب این روش، تقاضای بالای LPG در این کشور در مقابل مصرف پایین بنزین می‌باشد. به‌همین دلیل فرآیند آلکیلاسیون نیز که خوراک آن LPG می‌باشد در این پالایشگاه انجام نمی‌شود. واحد "شکست‌ تاخیری" در این پالایشگاه، بالاترین کارآیی را در تولید فرآورده‌های با‌ارزش دارد. این واحد تمام ته‌مانده‌های نفتی برج خلاء را به محصولات سبک تبدیل می‌کند و از نتایج مهم آن، ایجاد ارزش افزوده خیلی بالا و به صفر رسیدن تولید نفت کوره می‌باشد. واحد تقطیر آن، ترکیبی از انواع اتمسفری و خلاء‌ (CDU /VDU) می‌باشد و محصولات آن را نفتا،‌ کروزن،‌ بنزین، نفت گاز خلاء و ته‌مانده‌های خلاء تشکیل می‌دهد.

‌واحد ترکیبی تقطیر، مقدار انرژی لازم برای جداسازی اولیه را به حداقل می‌رساند که در این صورت نیز با تقلیل هزینه‌های عملیاتی، ارزش افزوده بیشتری حاصل می‌‌شود. پالایشگاه جام‌ناگار،‌ بیشترین ظرفیت واحد افزایش هیدروژن را نسبت به واحد تقطیر نفت‌خام داراست؛ این نکته، پالایشگاه را قادر کرده است که محصولات با کیفیت در سطح جهانی تولید کند، ضمن آنکه ارزش‌افزوده بالایی نیز ایجاد می‌کنند. چهار واحد گوگرد‌زدایی (‌شیرین‌سازی) ‌شامل گوگردزدایی از LPG اشباع و غیر‌اشباع، بنزین و کروزن می‌باشد. این واحدها با کاهش مقدار گوگرد، کیفیت و ارزش سوخت را بالا برده که از نتایج آن، حاصل شدن سود بیشتر و هم‌چنین سازگاری بیشتر با محیط‌زیست می‌باشد. واحدهای پتروشیمی مرتبط با پالایشگاه 1،5میلیون‌تن پارازایلن و 0،7 میلیون‌تن پروپیلن در سال توسط پالایشگاه جام‌ناگار تولید می‌شود که می‌تواند خوراک واحدهای پتروشیمی باشد که بخشی از مجموعه جام‌ناگار هستند. با احتساب واحدهای پتروشیمی، پیچیدگی کل مجموعه بالای 14 خواهد بود. تحلیل مرتبط ایجاد واحدهای تبدیل‌ ثانویه و تکنولوژی‌های مرتبط در پالایشگاه و احداث واحدهای پتروشیمی در کنار پالایشگاه‌ها به‌عنوان مکمل فرایند تولید مواد با ارزش‌ افزوده بالاتر و مدیریت واحد آنها، از روشهایی است که در دنیا برای سودآوری و رقابت در بازار جهانی به‌کار می‌رود؛ در حالیکه در کشور ما به این مسأله، توجه نشده است. لازم است که در برنامه‌های توسعه‌ای که در طرح جامع پالایشگاه‌ها مد نظر است، توجه لازم به این مسأله صورت بگیرد.

این پالایشگاه یکی از بزرگترین پالایشگاه‌های هند است که در ایالت گجرات واقع شده و تحت مالکیت شرکت RIL (Reliance Industries Limited) قرار دارد. این پالایشگاه در سال ۱۹۹۹ راه‌اندازی شد و به سرعت به یکی از مراکز اصلی پالایش نفت و تولید محصولات پتروشیمی در هند تبدیل شد.

تاریخچه:

پالایشگاه جام انگار با هدف تأمین نیازهای داخلی هند به محصولات نفتی و پتروشیمی طراحی شد. با ظرفیت پالایش روزانه بیش از ۶۰ میلیون بشکه نفت خام، این پالایشگاه توانسته است حجم عظیمی از محصولات مختلف نفتی و پتروشیمی را تولید کند. این پالایشگاه همچنین یکی از مراکز مهم تولید بنزین، دیزل، نفت سفید و محصولات پتروشیمی مانند پلیمرها، پلاستیک‌ها و مواد شیمیایی است.

ویژگی‌های منحصر به فرد:

ظرفیت پالایش بالا: پالایشگاه جام انگار یکی از بزرگترین پالایشگاه‌های جهان از نظر ظرفیت است. این ویژگی به آن این امکان را می‌دهد که نیازهای داخلی هند و حتی بازارهای جهانی را تأمین کند.

تکنولوژی پیشرفته: این پالایشگاه از تکنولوژی‌های پیشرفته برای فرآوری نفت خام و تولید محصولات متنوع استفاده می‌کند. این تکنولوژی‌ها شامل فرآیندهای پیچیده برای بهینه‌سازی بهره‌وری و کاهش آلودگی هستند.

نتوع محصولات: پالایشگاه جام انگار علاوه بر نفت و گاز، انواع محصولات پتروشیمی مانند پلی‌اتیلن، پلی‌پروپیلن، و انواع دیگر مواد شیمیایی را تولید می‌کند.

صادرات جهانی:محصولات تولیدی این پالایشگاه به بسیاری از کشورهای جهان صادر می‌شود، به‌ویژه در بازارهای آسیایی و اروپایی.

سرمایه‌گذاری در محیط زیست: این پالایشگاه به حفاظت از محیط زیست و کاهش آلاینده‌ها توجه ویژه‌ای دارد و تلاش می‌کند تا فرآیندهای تولیدی خود را با حداقل تأثیرات زیست‌محیطی پیش ببرد.

در مجموع، پالایشگاه جام انگار نه تنها در هند بلکه در سطح جهانی به عنوان یک مرکز اصلی تولید نفت و پتروشیمی شناخته می‌شود و نقش بزرگی در تأمین انرژی و مواد شیمیایی دارد.

پالایشگاه جام ناگار در حوزه محیط زیست اقداماتی انجام داده است که همواره به عنوان یکی از بخش‌های مهم استراتژی‌های خود در نظر گرفته است. این اقدامات معمولاً با هدف کاهش آلاینده‌ها، بهینه‌سازی مصرف انرژی و منابع، و جلوگیری از آسیب به محیط زیست صورت می‌گیرند. در زیر به برخی از اقدامات خاص این پالایشگاه در زمینه محیط زیست اشاره می‌کنم:

۱. مدیریت و کاهش آلاینده‌ها

پالایشگاه به منظور کاهش آلاینده‌های هوا و آب، از فناوری‌های پیشرفته استفاده می‌کند. برای مثال، از سیستم‌های تصفیه پیشرفته برای کاهش گازهای گلخانه‌ای و دیگر آلاینده‌های مضر برای محیط زیست استفاده می‌شود. این پالایشگاه همچنین از سیستم‌های کنترل آلایندگی برای کاهش میزان دی‌اکسید کربن و دیگر مواد آلوده‌کننده هوا استفاده می‌کند.

۲. استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر

در برخی از فرآیندها، پالایشگاه از منابع انرژی تجدیدپذیر مانند انرژی خورشیدی و باد برای تأمین نیازهای انرژی خود بهره می‌برد. این رویکرد به کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی و بهبود عملکرد زیست‌محیطی پالایشگاه کمک می‌کند.

۳. بازسازی و استفاده مجدد از منابع

پالایشگاه جام انگار برای بهینه‌سازی مصرف آب و مواد اولیه، سیستم‌هایی برای بازسازی و استفاده مجدد از آب و مواد شیمیایی به کار می‌برد. این فرآیند به کاهش مصرف منابع طبیعی و افزایش بهره‌وری در تولید کمک می‌کند.

۴. مدیریت ضایعات

این پالایشگاه تلاش می‌کند تا حد امکان از تولید ضایعات صنعتی جلوگیری کند و ضایعات تولیدی را به طور بهینه مدیریت کند. برای مثال، این پالایشگاه به فرآیندهای بازیافت و استفاده مجدد از مواد زائد توجه دارد تا اثرات منفی بر محیط زیست کاهش یابد.

۵. گزارش‌دهی و نظارت زیست‌محیطی

پالایشگاه به طور مستمر عملکرد زیست‌محیطی خود را ارزیابی و گزارش می‌دهد. این گزارش‌ها شامل ارزیابی تأثیرات محیطی، مصرف انرژی و منابع طبیعی، و میزان آلاینده‌های تولیدی است. این اقدامات به شفافیت و مسئولیت‌پذیری در زمینه محیط زیست کمک می‌کند.

۶. مشارکت در پروژه‌های تحقیقاتی و نوآوری

پالایشگاه جام انگار در پروژه‌های تحقیقاتی و نوآوری‌های زیست‌محیطی مشارکت دارد تا تکنولوژی‌های نوینی را برای کاهش اثرات منفی پالایشگاه‌ها و صنایع مشابه در زمینه محیط زیست توسعه دهد. این پروژه‌ها می‌تواند شامل تحقیق و توسعه در زمینه انرژی‌های پاک، فناوری‌های کاهش آلایندگی و بهبود فرآیندهای تولید باشد.

این اقدامات نشان می‌دهد که پالایشگاه جام‌ناگار تلاش می‌کند تا در کنار تولید انرژی و محصولات پتروشیمی، به مسائل زیست‌محیطی نیز توجه داشته باشد و به شکلی با ایفای نقش خود در این حوزه، تنش زیست‌محیطی جهان را هم تقلیل دهد.