به ناترازی کتاب و مطالعه دچار شده‌ایم

سید عباس صالحی در آیین گرامی‌داشت روز «کتاب، کتابخوانی و کتابدار» که با حضور مسعود پزشکیان، رئیس جمهوری ایران، در تالار وحدت برگزار شد ضمن گرامی داشت یاد علامه طباطبایی، گفت: با تلاش سفیر ایران در یونسکو، بزرگداشت علامه طباطبایی در سال ۲۰۲۶ در برنامه‌های یونسکو قرار گرفت.

وی ادامه داد: ایشان پیشتاز گفت‌و‌گو‌های میان‌فرهنگی بود و علاوه بر مفسر، فقیه، حکیم و عارف بود و به گفت‌و‌گو باور داشت. علامه طباطبایی با نگارش «روش رئالیسم»، پلی بین فلسفه شرق و غرب برقرار کرد و توان گفت‌و‌گو را افزایش داد. در گفت‌و‌گو با هانری کربن، گفت‌و‌گو‌های مربوط به فلسفه غرب، الهیات و اسلام‌شناسی را ارتقا داد. ما بیش از پیش، به گفت‌و‌گو نیازمندیم و اگر این پل را بازتر کنیم، آینده بشریت را درخشان‌تر خواهیم داد.

وی خطاب به رئیس‌جمهور، با اشاره به ناترازی‌های روی داده در کشور گفت: می‌خواهم ناترازی دیگری به حوزه ناترازی‌هایی که وارث آن هستید، اضافه کنم.

صالحی با اشاره به ناترازی در حوزه مطالعه و کتاب، اظهار کرد: این ناترازی، ملموس به‌نظر نمی‌رسد، اما آثار آن، عمیق، پایدار و گسترده است. در حوزه تولید کتاب، کارنامه خوبی داریم. در شش ماهه اول امسال با وجود جنگ تحمیلی، ۱۱۹هزار عنوان کتاب به چاپ رسیده که اغلب چاپ اول و تالیفی بوده است و این آمار، معادل سال قبل است. همچنین ۵ درصد آثار تالیفی و ۸ درصد کتاب‌های چاپ اول، نسبت به سال قبل افزایش داشته است.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی کمتر کتاب خواندن در جامعه را هشداری جدی ارزیابی کرد و بیان داشت در موج دوم پیمایش ارزش‌ها و نگرش‌ها در سال ۱۳۸۲، حدود ۶۳.۵ درصد، به سوالی مبنی بر مطالعه کتاب‌های غیردرسی، پاسخ بله داده بودند. این آمار در موج سوم در سال ۱۳۹۴ به ۴۱.۴ درصد تقلیل پیدا کرد و در سال ۱۳۹۸ به ۳۲.۸ درصد رسید. کتاب نخواندن، خطری سریع و بنیادین برای یک جامعه است. اگرچه فضای مجازی و شرایط اقتصادی، در این وضعیت اثر دارد، اما نظام حکمرانی کشور نمی‌تواند نسبت به آن بی‌توجه باشد، چون در نهایت، جان‌هایی افسرده و ذهن‌هایی خسته را در پی خواهد داشت.

صالحی، با ارائه دو پیشنهاد برای حل این مساله، بیان کرد: ۲۰ میلیون نفر جمعیت زیر ۲۰ سال در فضای آموزشی هستند که می‌توانند با تغییر و تکمیل فرهنگی به سوی کتاب و مطالعه گام بردارند. وقتی از مدرسه حرف می‌زنیم، منظور کیفیت آموزشی است.

وی با اشاره به سخنان رییس جمهور ادامه داد: رییس جمهور همواره خواستار مدرسه تفکربنیاد و مهارت‌محور شده‌اند، چنین مدرسه‌ای به کتاب، معلم کتابخوان و جریان مداوم کتاب نیاز دارد. اینجاست که بین معاونت فرهنگی وزارت ارشاد، نهاد کتابخانه‌های عمومی و نگاه شما به‌عنوان رئیس‌جمهور، پیوند برقرار می‌شود. ارتقای کیفیت مدارس، با کتاب امکان‌پذیر است. کتاب، تمدن‌ساز است و وقتی نسل جدید با کتاب ارتباط نداشته باشد، ذهنی گسسته پیدا می‌کند.

صالحی، ظرفیت‌های نهاد کتابخانه‌های عمومی از منظر فرهنگی، خلق ارزش‌های اقتصادی و اجتماعی را در خدمت دولت خواند و افزود: کالبد کتابخانه، کتاب و کتابدار، سه ضلع اصلی مجموعه نهاد کتابخانه‌های عمومی است و کتابخانه، ضلع موازی مدرسه است. اگر مدرسه و کتابخانه پا به پای هم حرکت کنند، این آزادراه به مقصد می‌رسد.