متأسفانه سینمای کودک در کشور ما روزبه‌روز فقیرتر، ندارتر و مهجورتر شده است

«بچه مردم» ساخته محمود کریمی از جمله آثار سینمایی حاضر در سی‌وهفتمین جشنواره بین‌المللی فیلم‌های کودکان و نوجوانان اصفهان، درباره کودکی است که مادرش او را رها می‌کند و این رهاشدگی، آغاز مسیر تازه‌ای برای زندگی و دوستی چهار کودک می‌شود. روایت فیلم ساده است، اما در دل این سادگی زخمی عمیق و امیدی کوچک نهفته است. هر یک از چهار دوست، گذشته و دغدغه‌های متفاوتی دارند و در جست‌وجوی معنا و رهایی‌اند؛ جست‌وجویی که به محور اصلی داستان تبدیل می‌شود. از جمله بازیگران این فیلم سیاوش چراغی‌پور است که در حاشیه جشنواره، در گفت‌و‌گو با خبرآنلاین درباره فعالیت‌های اخیر خود و نگاهش به سینمای کودک سخن گفت.

سیاوش چراغی‌پور، بازیگر تئاتر، سینما و تلویزیون در ابتدای صحبت خود ضمن قدردانی از مخاطبان و برگزارکنندگان سی‌وهفتمین جشنواره بین‌المللی فیلم‌های کودکان و نوجوانان اصفهان به این نکته اشاره کرد که متأسفانه فرصت تماشای همه فیلم‌ها را نداشته است. او گفت تنها فیلمی که موفق شده است ببیند، «بچه مردم» به کارگردانی محمود کریمی بوده است؛ اثری که خودش در آن بازی کرده و به گفته خودش بسیار از آن لذت برده است. چراغی‌پور تأکید کرد که هنوز فرصت نکرده سایر آثار جشنواره را تماشا کند.

این بازیگر درباره تجربه‌اش از کار در حوزه کودک و نوجوان گفت: «به نظر من کار کودک باید ماهیتی سرشار از صداقت، پاکی، منش و تفکر سالم و شفاف کودکانه داشته باشد تا به دل بنشیند. در واقع معتقدم در اثری ویژه کودکان و نوجوانان نباید از نگاه بزرگسالان به اتفاقات و جریان‌ها نگاه کنیم. یعنی هرچند فیلم‌ساز بزرگسال است، اما جهان کودکانه باید در فیلم جاری باشد.»

او در ادامه افزود: «این نگاه در برخی از فیلم‌ها وجود دارد، اما در برخی دیگر نه و به همین دلیل مخاطب کودک نمی‌تواند با آن آثار ارتباط برقرار کند.» به گفته او، در فیلم‌هایی که خودش حضور داشته است، از جمله «نور» به کارگردانی سهیل موفق، «دختر برقی» ساخته محسن قناعت و «بچه مردم»، این حس و حال کودکانه به‌خوبی جریان داشته است. چراغی‌پور تأکید کرد: «برای من خیلی مهم است که تفاوت میان ژانر‌ها را درک کنم؛ چه در فیلم اجتماعی کار کنم، چه در کمدی بزرگسال یا در فیلم کودک. شاید چهارچوب قصه و نقش مشابه باشد، اما مهم این است که جهان ذهنی بازیگر با فضای کودکانه اثر تطبیق پیدا کند.»

چراغی‌پور درادامه به برداشت‌های اشتباهی که درباره سینمای کودک و نوجوان وجود دارد اشاره کرد و گفت: «متأسفانه خیلی‌ها فکر می‌کنند سینمای کودک و نوجوان فقط یک ژانر است، در حالی که خودش یک سینمای کاملاً مستقل با ژانر‌های گوناگون است. سینمای کودک درست مثل سینمای اجتماعی، کمدی یا ترسناک، شاخه‌ای از سینماست، اما موضوع و ویژگی‌هایش متناسب با گروه سنی کودک طراحی می‌شود.»

او با نگاهی انتقادی به وضعیت این حوزه افزود: «متأسفانه سینمای کودک در کشور ما روزبه‌روز فقیرتر، ندارتر و مهجورتر شده است. ما از این بی‌توجهی لطمه زیادی خورده‌ایم. زمانی بود که خانواده‌ها با بچه‌هایشان صف‌های طولانی می‌کشیدند تا فیلم کودک ببینند و مدارس هم برای دانش‌آموزان برنامه‌های سینمایی منظم داشتند. اما امروز این اتفاق نمی‌افتد.»

چراغی‌پور ادامه داد: «الان اگر به تماشای فیلم کودک بروید، شاید فقط چند خانواده با فرزندانشان در سالن حضور داشته باشند. دوران طلایی سینمای کودک به سر آمده و این موضوع نیاز به ریشه‌یابی و آسیب‌شناسی جدی دارد. دلایلش هم پیچیده نیست و اگر متخصصان بنشینند و سال‌های گذشته را بررسی کنند، حتماً به نتایج روشنی خواهند رسید. واقعاً جای سینمای کودک در کشور ما خالی است.»

این هنرمند با اشاره به نقش فضای مجازی و رسانه‌های بین‌المللی در تغییر ذائقه مخاطبان گفت: «نباید از تأثیر فضای مجازی، ارتباطات جهانی، ماهواره‌ها و انیمیشن‌های خارجی غافل شویم. اینها باعث شده‌اند خانواده‌ها دیگر مثل گذشته بچه‌هایشان را به سینما نبرند. اما این دلیل کافی نیست برای این که ما از سینمای کودک فاصله بگیریم و از یاد ببریم که می‌توانیم این سینما را بسیار پربارتر و جدی‌تر از وضعیت فعلی کنیم.»

او در بخش پایانی گفت‌و‌گو درباره اولویت‌های مورد نیاز برای بازگشت سینمای کودک به دوران اوج خود توضیح داد: «در وهله اول باید به سوژه‌ها و موضوعاتی پرداخت که نیاز واقعی کودک و نوجوان امروز است. متأسفانه این نیاز‌ها به‌درستی کشف نمی‌شوند و پرداخت مناسبی هم به آنها صورت نمی‌گیرد. از سوی دیگر، حمایت دولتی بسیار اهمیت دارد. سینما کاری پرهزینه است و سرمایه‌گذار خصوصی معمولاً با احتیاط وارد این حوزه می‌شود؛ بنابراین دولت باید نقش فعالی ایفا کند، گروه‌های کارشناسی تشکیل دهد تا موضوعات مورد نیاز کودکان امروز را شناسایی کرده و تولید فیلم را به نویسندگان و کارگردانان بسپارد.»

او با اشاره به محدود بودن تولیدات سینمای کودک افزود: «در حال حاضر، تولیدات سینمای کودک بسیار محدود است. جشنواره که تمام می‌شود، همه‌چیز تعطیل می‌شود تا سال آینده! در حالی که باید از فردای اختتامیه برای دوره بعد برنامه‌ریزی کرد تا در سال آینده شاهد رشد و رونق دوباره این حوزه باشیم.»

چراغی‌پور در پایان گفت که امیدوار است با نگاهی تازه و برنامه‌ریزی دقیق، بار دیگر شاهد روز‌های پرشور و خاطره‌انگیز سینمای کودک و نوجوان باشیم.