حذف چهار صفر از پول ملی روی متغیر‌های واقعی اقتصاد تاثیری ندارد

نمایندگان مجلس شورای اسلامی در جلسه علنی روز یکشنبه ۱۳ مهرماه، با رفع ایرادات شورای نگهبان از لایحه اصلاح قانون پولی و بانکی کشور، حذف چهار صفر از پول ملی را تصویب کردند. به این ترتیب، نام واحد پول کشور ریال باقی خواهد ماند، اما واحد پول خرد به قران تغییر می‌کند.

حذف صفر‌ها از پول ملی ایران سال‌هاست که در محافل اقتصادی مطرح می‌شود و موافقان و مخالفان آن، نظرات متفاوتی در مورد پیامد‌های این سیاست دارند. موافقان معتقدند که با حذف چهار صفر از پول ملی، مبادلات نقدی تسهیل و فرآیند‌های حسابداری راحت‌تر می‌شود، اما به زعم مخالفان، این اقدام نتیجه‌ای جز تحمیل هزینه‌های اضافه بر اقتصاد ایران، نتیجه‌ای ندارد.

مرتضی افقه، کارشناس اقتصادی به بررسی آثار مثبت و منفی حذف چهار صفر از پول ملی می‌پردازد.

ساختار متفاوت اقتصاد ایران باعث می‌شود تقلید از کشور‌های دیگر الزاما موفقیت‌آمیز نباشد

افقه توضیح داد: «بسیاری از اقدامات دولت‌ها، تقلید‌هایی از کشور‌های دیگری بوده که در زمینه‌های خاصی موفق بودند، اما ساختار متفاوت اقتصاد ایران باعث می‌شود تقلید از کشور‌های دیگر الزاما موفقیت‌آمیز نباشد. برای مثال اقداماتی مانند گسترش بنادر و مناطق آزاد یا خصوصی‌سازی‌ها که کشور‌های دیگر در اجرای آنها موفق بودند، ولی در ایران به جایی نرسیدند.»

او افزود: «یکی از سیاست‌هایی که از چند سال پیش مطرح بود، حذف چهار صفر از پول ملی است که چند کشور انجام دادند و به ظاهر موفق بوده‌اند. موفقیت آنها هم به این دلیل بوده که ابتدا سیاست‌های دیگری را پیاده کرده بودند و سپس از این اقدام به عنوان سیاست مکمل استفاده کردند.»

حذف چهار صفر از پول ملی روی متغیر‌های واقعی اقتصاد تاثیری ندارد

این کارشناس اقتصادی در ادامه گفت: «همان‌طور که مجلس هم اذعان کرده، حذف چهار صفر از پول ملی روی متغیر‌های واقعی اقتصاد تاثیری ندارد. یعنی در واقع ابتدا باید اقداماتی انجام شود که متغیر‌های واقعی اقتصاد اصلاح شود و بعد این اقدام مکمل صورت بگیرد. مشخص نیست هدف مجلس یا طراحان این سیاست در شرایط فعلی و با وجود اینکه می‌دانند این اقدام اثری ندارد، چیست، اما یک‌سری دردسر‌های جدید هم ایجاد می‌کند؛ زیرا مدت‌ها طول می‌کشد تا به لحاظ روانی و اجتماعی، مردم خود را با حذف چهار صفر تطبیق دهند.»

بانک مرکزی مجبور است مقدار زیادی اسکناس جدید چاپ کند که صرفه اقتصادی ندارد

افقه اظهار کرد: «تنها مزیت سیاست حذف چهار صفر از پول ملی را می‌توان تأثیرات مثبت سخت‌افزاری دانست که در محاسبات حسابداری و بانکی دیده می‌شود. اما از سوی دیگر، بانک مرکزی مجبور است مقدار زیادی اسکناس جدید چاپ کند که با توجه به مواد خاص و عمدتا وارداتی که برای چاپ اسکناس استفاده می‌شود، احتمالا صرفه اقتصادی ندارد؛ بنابراین به نظر می‌رسد که برآیند مزایا و معایب این سیاست، منفی است.

اگر تورم مهار نشود، دولت مجبور می‌شود دوباره صفر‌های پول ملی را حذف کند

این کارشناس اقتصادی در مورد اظهارنظر نمایندگان مجلس در مورد اینکه حذف چهار صفر از پول ملی باعث بهبود وضعیت پول ملی ایران رتبه‌بندی‌های جهانی می‌شود، توضیح داد: «این مورد درست است و این صفر‌ها محاسبات را سخت کرده است. با این حال سوال اینجاست که آیا این اقدام با توجه به هزینه‌های روانی برای مردم و هزینه‌های مالی برای دولت در تغییر اسکناس‌ها، به صرفه است یا نه.»

او ادامه داد: «اگر نرخ‌های تورم افسارگسیخته در دو دهه اخیر به عنوان عامل افزایش صفرها، در سال‌های آینده نیز تکرار ادامه داشته باشد و تورم کنترل نشود، دولت مجبور می‌شود در چند سال آینده، دوباره صفر‌های پول ملی را حذف کند.»

حذف چهار صفر از پول ملی به وقت، انرژی و هزینه‌های آن نمی‌ارزد

افقه در پایان خاطرنشان کرد: «حذف چهار صفر از پول ملی بی‌فایده است و به وقت، انرژی و هزینه‌هایی که برای آن صرف می‌شود، نمی‌ارزد؛ مگر اینکه در همین مدتی که قرار است روند حذف صفر از پول ملی انجام شود، هم تحریم‌ها برداشته شوند، هم شرایط جنگی مرتفع شود و هم ساختار‌های ناکارآمد و ضد تولید داخلی که منشا تورم هستند اصلاح شوند. حتی اگر شرایط تحریمی و جنگی رفع شود، اما ساختار‌های ضد تولید داخلی همچنان تولید تورم می‌کنند و این اقدامات نتیجه‌ای نخواهد داشت.»