داستان روسیه و جنگ اوکراین به نقطۀ پیچیده و بغرنجی رسیده است

احمد زیدآبادی درباره نفوذ پهپاد‌های روسیه به کشور‌های اروپای شرقی و واکنش ترامپ،  در شبکه ایکس با عنوان «روسیه و ناتو در آستانۀ گلاویزی؟» نوشت:

اینکه کدام یک از سخنان دونالد ترامپ را باید جدی گرفت و کدامیک را جدی نگرفت، ظاهراً به تخصصی ویژه نیاز دارد!

با این حال به نظرم اظهارات اخیر او در بارۀ روسیه را باید جدی گرفت. او روسیه را شبیه ببری کاغذی دانسته است که اوکراین می‌تواند با ادامۀ جنگ، خاک خود را از آن پس بگیرد و حتی فراتر از آن رود.

این روز‌ها خبر‌های جسته و گریخته و گنگ و مبهمی از ورود هواپیما‌ها و پهپاد‌های روسی به قلمرو شماری از کشور‌های اروپای شرقی از جمله لهستان، فنلاند و جمهوری لیتوانی در حوزۀ بالتیک منتشر می‌شود. ترامپ خواستار سرنگونی این هواپیما‌ها شده است.

ماهیت داستان تا این لحظه خیلی روشن نیست. آیا روسیه به قصد تحمیل شرایط خود برای پایان دادن به جنگ اوکراین، به ماجراجویی علیه اروپا دست زده است؟ یا اینکه آمریکا و اروپا برای مقابلۀ سخت و نهایی با خرس روسی نقشه‌های پیچیده کشیده‌اند؟

روشن است که روس‌ها بدون متحد چندان قابل اتکایی در جهان و اقتصادی در حجم اقتصاد اسپانیا و یا حداکثر ایتالیا و ارتشی که در جنگ طولانی اوکراین فرسوده شده است، توان رویارویی با ۳۲ کشور عضو ناتو را ندارند. بنابراین، اگر آنها واقعاً پشت رفتار‌های ایذایی اخیر علیه اروپای شرقی باشند، هدف‌شان از این تحرکات چیست؟ ترساندن اروپا؟ از چه؟ از آغاز یک جنگ اتمی؟ جنگ اتمی، اما همانطور که بار‌ها گفته شده است، عین خودکشی است!

به فرض آنکه روسیه بتواند یک یا دو یا چند پایتخت اروپایی را هدف حملۀ اتمی قرار دهد، اما بعد از آن از روسیه چه باقی خواهد ماند؟ به طور حتم هیچ!

اصل ماجرا، اما اگر نقشۀ اعضای ناتو علیه روسیه باشد، هدف غایی آن چیست؟ نشاندن پوتین بر سر میز مذاکره به قصد تن دادن به شرایط ترامپ برای پایان جنگ اوکراین؟ یا خلاص شدن نهایی از پدیدۀ تاریخی بغرنجی که آن را تهدیدی دوره‌ای علیه امنیت اروپا به حساب می‌آورند؟

اگر هدف مورد دوم باشد، آیا جز با "تغییر رژیم" یا اشغال بخشی از خاک روسیه ممکن است؟ و در آن صورت آیا همانطور که هنری کیسینجر هشدار می‌داد، با سقوط پوتینیسم، روسیه به کانونی از هرج و مرج مهارناپذیر و بسیار خطرناک در منطقه‌ای بسیار وسیع از جهان تبدیل نخواهد شد؟

به هر حال، داستان روسیه و جنگ اوکراین به نقطۀ پیچیده و بغرنجی رسیده است. این بحران یا باید به سرعت از طریق مذاکره حل شود و یا جنگی بسیار عجیب در انتظار است.