ناترازی‌ها حاصل سال‌ها بی‌برنامگی است/با برکناری یک وزیر مشکلات برق کشور به‌طور ناگهانی حل نخواهد شد

کشورمان سال‌هاست که با بحران آب و ناترازی انرژی دست‌وپنجه نرم می‌کند؛ بحرانی که طی سال‌های اخیر شدت بیشتری یافته و تابستان امسال نیز با قطعی‌های برق هرچند به ظاهر برنامه‌ریزی‌شده رو به پایان است. در همین حال، شنیده‌ها از چالش جدی در تولید گاز حکایت دارد و به نظر می‌رسد در زمستان پیش‌رو نیز کشور با ناترازی انرژی روبه‌رو شود. ناگفته نماند که تداوم خشکسالی‌های پنج‌ساله اخیر نیز به این وضعیت دامن زده است.

در همین راستا، ۱۱ شهریور ۱۴۰۴ مجلس شورای اسلامی نشستی با حضور عباس علی‌آبادی، وزیر نیرو، برگزار کرد تا گزارشی از عملکرد این وزارتخانه در مدیریت بحران آب و انرژی ارائه شود. این نشست در حالی برگزار شد که یک سال از روی کار آمدن دولت چهاردهم می‌گذرد و انتظارات از وزارت نیرو برای ارائه برنامه‌ای راهگشا افزایش یافته است.

چندی پیش نیز زمزمه‌های استیضاح وزیر نیرو به گوش رسید، اما این موضوع با جدیت دنبال نشد. علی‌آبادی در جلسه اخیر مجلس به شرح اقدامات انجام‌شده پرداخت و مدعی شد برای رفع بحران آب و برق راهکار‌هایی در نظر دارد. وی همچنین وعده داد که خاموشی‌ها به پایان خواهد رسید، هرچند با کاهش دمای هوا در پاییز و افت مصرف برق، بخشی از این وعده به‌طور طبیعی محقق خواهد شد. از سوی دیگر، همچون سال‌های گذشته پویش «چند درجه کمتر» برای مدیریت مصرف گاز در فصل سرما دوباره اجرا می‌شود.

به طور کلی در خصوص وضعیت عملکرد وزارت نیرو به گفت‌و‌گو با تنی چند از نمایندگان مجلس پرداختیم که در این گزارش اظهارات عباس صوفی، عضو کمیسیون عمران و نماینده مرد همدان در مجلس شورای اسلامی را می‌خوانید.

ناترازی‌ها حاصل سال‌ها بی‌برنامگی است

عباس صوفی با اشاره به جلسه مجلس با وزیر نیرو که برای بررسی وضعیت انرژی کشور و بحران آب برگزار شد، با تأکید بر اینکه مسائل کنونی ریشه در بی‌برنامگی‌های چندین ساله دارد، اظهار کرد: مشکلات حوزه‌های برق، آب و گاز در یک سال ایجاد نشده است. این وضعیت نتیجه چندین سال بی‌برنامگی و بی‌توجهی به اجرای سیاست‌ها بر اساس برنامه‌های چندساله توسعه است. اگر از همان ابتدا طبق برنامه‌های پنج‌ساله حرکت می‌کردیم، امروز نباید با ناترازی در برق، گاز و آب مواجه می‌بودیم.

وی افزود: لذا این وضعیت حاصل سال‌ها بی‌برنامگی است و نمی‌توان یقه وزیر یک‌ساله را گرفت، اما این را هم نمی‌پذیریم که وزیر نیرو از مسئولیت و سهم تاثیرگذاری خود شانه خالی کند. خشک‌سالی‌های اخیر نیز مزید بر علت شده است، اما آقای علی‌آبادی با اطلاع کامل از شرایط موجود وزارتخانه را تحویل گرفتند و نمی‌توانند بگویند بی‌خبر بوده‌اند؛ بنابراین انتظار ما این است که پاسخگو باشند و برنامه‌های مؤثر ارائه دهند.

اجرای نیم‌درصدی ماده ۱۲ قانون رفع موانع تولید در ده سال گذشته

عضو کمیسیون عمران مجلس با اشاره به ضعف جدی دولت در توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر ادامه داد: دولت می‌توانست در حوزه انرژی تجدیدپذیر خورشیدی و بادی اقدامات مؤثرتری انجام دهد، اما متأسفانه هماهنگ نبودن بانک‌ها و کم‌کاری وزارتخانه‌ها مانع شد در حالی که دولت در این حوزه می‌توانست فعال‌تر عمل کند. ماده ۱۲ قانون رفع موانع تولید رقابت‌پذیر از سال ۹۴ لازم‌الاجرا بوده است، اما طی این ده سال گذشته تاکنون تنها نیم درصد آن اجرا شده. این قانون می‌توانست هم به کاهش مصرف انرژی کمک کند و هم سرمایه‌گذاری بخش خصوصی را تشویق کند، اما وزارت نیرو و وزارت نفت در اجرای آن ضعیف عمل کردند.

لزوم ترمیم ساختار وزارت نیرو

صوفی با انتقاد از ساختار وزارت نیرو اظهار کرد: از وزیر نیرو انتظار داشتیم که این ساختار را ترمیم کنند، بین شرکت توانیر به عنوان توزیع کننده و شرکت زیرساخت‌های نیروگاهی کشور به عنوان تولیدکننده مشکلاتی وجود دارد، از طرفی نیروگاه‌های کشور نیازمند اورهال، تعمیرات و قطعات به‌روز هستند، اما منابع مالی کافی وجود ندارد در حالی که بودجه توسط توانیر دریافت و توسط نیروگاه‌ها هزینه می‌شود که همین ساختار نامناسبی است. با احترام به همه کسانی که در این حوزه زحمت می‌کشند و برکسی پوشیده نیست، ساختار دارای اشکال است، اما نمی‌شود در وضعیت کنونی تمام کاسه و کوزه‌ها را سر وزیر نیرو شکست.

وی افزود: در حوزه مدیریت توزیع مشکلاتی داریم و در حوزه ساتبا انتظار اقدام بهتری داشتیم، در حوزه توانیر انتظار مدیریت همراه با عدالت و درک صحیح مسائل داشتیم و همین ضعف موجب شده کشاورزان و تولیدکنندگان متضرر شوند، کارخانجات تعطیل شوند و کارگران شغل خود را از دست بدهند.

زمستان سخت در راه است؟

عضو کمیسیون عمران مجلس همچنین درباره آینده تأمین انرژی هشدار داد و گفت: وزارت نفت اعلام کرده در تولید گاز دچار مشکل هستیم و احتمال زمستان سختی وجود دارد؛ بنابراین وزارت نیرو باید از همین حالا برای تأمین گاز و سوخت نیروگاه‌ها برنامه‌ریزی کند تا مردم دچار مشکل نشوند، اما اگر بخواهیم مانند تابستان رفتار کنیم قطعا زمستان سختی خواهیم داشت لذا باید از همین حالا برنامه‌ریزی داشته باشیم.

با برکناری یک وزیر مشکلات برق کشور به‌طور ناگهانی حل نخواهد شد

صوفی در ادامه به اختلاف‌نظر‌ها در مجلس درباره عملکرد وزیر نیرو اشاره کرد و توضیح داد: هر نماینده حق اظهارنظر دارد و همه دیدگاه‌ها محترم است، اما باید بر اساس واقعیت‌های موجود تصمیم گرفت و هیجانی تصمیم نگرفت. با برکناری یک وزیر مشکلات برق کشور به‌طور ناگهانی حل نخواهد شد. وزیر نیرو البته باید افراد ناکارآمد را برکنار کند و گزارش عملکرد بدهد، اما در کنار او دولت و بانک مرکزی هم باید پاسخگوی کوتاهی‌های خود باشند. به‌ویژه بانک مرکزی که در تسهیل سرمایه‌گذاری بخش خصوصی کوتاهی کرده و همین مسئله مانع پیشرفت پروژه‌ها شده است. اگر بخواهیم اشکالات را بگوییم بسیاری کوتاهی کرده‌اند.

وی تصریح کرد: حل مشکلات انرژی و زیرساختی کشور تنها با همکاری وزارت نیرو ممکن نیست. بانک مرکزی، وزارت صنعت، صندوق توسعه ملی و سایر نهاد‌ها نیز باید پای کار بیایند. نمی‌توان همه بار را بر دوش یک وزارتخانه گذاشت. دولت یعنی شخص رئیس‌جمهور و آقای عارف باید این هماهنگی را در سطح کلان ایجاد و مسائل را حل کنند.

عضو کمیسیون عمران در پایان خاطرنشان کرد: ما قبول داریم مردم ناراحت و نگرانند و به همین دلیل وظیفه داریم با عقلانیت مسائل را دنبال کنیم. تصمیم‌گیری‌های هیجانی مشکلی را حل نمی‌کند. مجلس دوازدهم نشان داده که در بزنگاه‌ها با عقلانیت رفتار می‌کند و انتظار می‌رود دولت نیز با برنامه‌ریزی کارشناسی و هماهنگی بین دستگاه‌ها، برای حل مشکلات اساسی مردم گام‌های عملی بردارد.