اگر جنگ را شروع کردند، پایانش با ماست

محمدرضا عارف در جلسه هم‌اندیشی با رؤسای دانشگاه‌ها، با اشاره به شور و شعور زائران اربعین حسینی اظهار داشت: «مردم ایران و همه شیعیان و مسلمانان در ایام اربعین، در دمای بالای ۵۰ درجه، حماسه‌ای بزرگ آفریدند که نشان‌دهنده عمق ایمان و ارادت آنان به اهل بیت (ع) است.»

وی با تأکید بر اهمیت هماهنگی‌های بین‌دولتی برای تسهیل سفر زائران افزود: «با همکاری خوب دولت عراق، امسال تقریباً مشکلی در ارائه سرویس و خدمات به زوار عزیز نداشتیم و این موضوع نقش مهمی در آرامش و رضایت زائران داشت.»

عارف همچنین از دانشگاه‌ها خواست تا در زمینه پژوهش‌های فرهنگی و اجتماعی مرتبط با مراسم اربعین فعال‌تر عمل کنند و ظرفیت‌های علمی کشور را در خدمت شناخت بهتر این پدیده عظیم قرار دهند.

معاون اول رئیس‌جمهور با اشاره به جایگاه مهم دانشگاه‌ها در مسیر توسعه کشور اظهار داشت: «دانشگاه‌ها و دانشگاهیان تحت هر شرایطی رسالت اصلی خودشان را فراموش نکردند و همواره در خط مقدم پیشرفت و آگاهی‌بخشی قرار داشته‌اند.»

وی افزود: «جبهه دانشگاه همیشه پیشتاز بوده است و نقش واقعاً اساسی و بی‌بدیلی را در شکل‌دهی به جوانان، آینده‌سازان کشور و تعیین سمت و سوی آینده ایران ایفا کرده‌اند.»

عارف با اشاره به مسئولیت‌های سنگین دانشگاه‌ها گفت: «تولید علم، دانش و فناوری وظیفه ذاتی دانشگاه‌هاست و این مراکز علمی باید در همه زمینه‌ها نقش‌آفرینی کنند.»

او همچنین دانشگاه را مرکزی برای پرورش و آموزش جوانان، متخصصان و دولتمردان آینده کشور دانست و تأکید کرد: «سرنوشت علمی، فرهنگی و مدیریتی کشور به عملکرد دانشگاه‌ها گره خورده است.»

معاون اول رئیس‌جمهور با اشاره به اهمیت بیانیه گام دوم انقلاب گفت: «مقام معظم رهبری در این بیانیه، رویکرد پنج دهه دوم نظام و کشور را ترسیم کرده‌اند و دانشگاه‌ها نقش محوری در تحقق آن دارند.»

وی افزود: «محور‌های این بیانیه یا مستقیماً دانشگاه را مخاطب قرار داده‌اند یا به‌صورت غیرمستقیم، به نحوی که بار اصلی اجرایی شدن این سند ملی بر دوش ما دانشگاهیان است.»

عارف همچنین با اشاره به سند چشم‌انداز ۲۰ ساله کشور که در سال ۱۳۸۴ به تصویب مقام معظم رهبری رسید، اظهار داشت: «بر اساس این سند، ایران باید در افق ۱۴۰۴ به جایگاه اول منطقه در تمامی زمینه‌ها، به‌ویژه علم، فناوری و فناوری‌های نوین و پیشرفته دست یابد.»

او در ادامه هشدار داد: «قابل پیش‌بینی بود که اگر وارد فضای نرم نشویم و خود را برای چالش‌ها آماده نکنیم، نمی‌توانیم کشور را صرفاً با نگاه سخت‌افزاری اداره کنیم. دانشگاه‌ها باید در این مسیر پیشگام باشند.»

معاون اول رئیس‌جمهور با اشاره به تجربه‌ای از اوایل دهه ۶۰ گفت: «من اواخر سال ۱۳۶۰ یا اوایل سال ۱۳۶۱ به استان هرمزگان سفر کردم و در جلسه شورای اداری استان شرکت داشتم. از میان ۳۱ مدیر حاضر، تنها یک نفر بومی بود. این یعنی می‌خواهیم یک استان را با مدیران غیربومی اداره کنیم و انتظار توسعه هم داشته باشیم! از همان‌جا بحث سهمیه‌بندی برای نقاط محروم آغاز شد.»

وی با انتقاد از روند فعلی جذب اعضای هیئت علمی در دانشگاه‌ها افزود: «این شیوه‌ای که امروز در دانشگاه‌ها برای جذب استاد به کار می‌رود، باید مورد بازنگری قرار گیرد. آیا واقعاً باعث جذب نخبگان می‌شود یا موجب فرار استعدادها؟»

عارف تأکید کرد: «دانشگاه‌ها باید در سیاست‌گذاری‌های جذب، به عدالت منطقه‌ای، نیاز‌های بومی و حفظ سرمایه انسانی توجه کنند. توسعه علمی و فرهنگی کشور بدون حضور مؤثر نخبگان بومی در ساختار‌های دانشگاهی و مدیریتی ممکن نیست.»

معاون اول رئیس‌جمهور با اشاره به ضرورت تحول در نظام آموزش عالی کشور اظهار داشت: «به نظرم با توجه به خود بیانیه گام دوم انقلاب و برنامه هفتم توسعه، باید با شهامت در مورد حکمرانی دانشگاه‌ها یک تجدیدنظر اساسی انجام بدهیم.»

وی با تأکید بر لزوم اصلاحات درونی در ساختار دانشگاه‌ها افزود: «ما به یک تحول درون‌نظامی در دانشگاه‌ها نیاز داریم؛ تحولی که مسائل پژوهشی، اداری و بروکراسی را هدف قرار دهد و مسیر رشد علمی و نوآوری را هموار کند.»

عارف خاطرنشان کرد: «دانشگاه‌ها باید از قالب‌های سنتی خارج شوند و با نگاهی نو، متناسب با نیاز‌های روز کشور و تحولات جهانی، ساختار مدیریتی و اجرایی خود را بازطراحی کنند.»

معاون اول رئیس‌جمهور با اشاره به وضعیت فعلی کشور در مواجهه با چالش‌های خارجی گفت: «ما امروز در شرایطی هستیم که یک جنگ به ما تحمیل شده؛ اکنون حتی در وضعیت آتش‌بس نیستیم، بلکه در توقف آتش قرار داریم؛ بنابراین باید آمادگی هر لحظه برای رو‌به‌رو شدن با تحولات را داشته باشیم.»

وی با تأکید بر رویکرد مذاکره‌محور جمهوری اسلامی افزود: «راهبرد ما مذاکره و حل‌وفصل مسائل است، اما نگرانی ما این است که آیا طرف مقابل اصلاً به مذاکره اعتقاد دارد یا نه؟ تمدن غربی که امروز دیکته می‌شود، این‌گونه است که هرچه آنها بگویند، دیگران باید بپذیرند؛ این همان حقوق بشر غربی است.»

عارف ادامه داد: «ما اهل مذاکره‌ایم نه جنگ، اما راهبرد ما این است که اگر طرف مقابل آغازگر باشد، پایان با ما خواهد بود. این نگاه عزتمندانه و مقتدرانه باید در همه عرصه‌ها، از دیپلماسی گرفته تا دانشگاه، جاری باشد.»

معاون اول رئیس جمهور گفت: در این دولت پای هیچ نهاد و شخصیت امنیتی در هیچ حادثه‌ای به دانشگاه‌ها باز نشد.

عارف اظهار داشت: «امروز دانشگاه، دولت و ملت نیاز به یک هم‌افزایی دارند. باید یک صدا از دولت و دانشگاه بیرون بیاید و آن صدا، صدای مردم باشد.»

وی با انتقاد از برخی رویکرد‌های غیرهم‌راستا با مطالبات عمومی افزود: «نباید شعار بدهیم ‘مردم مردم’ ولی خلاف مردم حرکت و تصمیم‌گیری کنیم. باید خودمان را با مردم هماهنگ کنیم.»

عارف همچنین نقش دانشگاه‌ها را در شکل‌دهی به سیاست‌های مردمی و ارائه راهکار‌های علمی برای حل مسائل کشور مهم دانست.