دوران پسا جنگ و حکمرانی جدید، عبارتهاییست که این روزها در ادبیات سیاسی ایران شنیده میشود؛ و کمتر دلسوزی است که نگوید قدر مردمی که با وجود مشکلات و دلخوریهای انباشته شده و دلجویی نشده، پای کار ایران ایستادند، باید دانست. ما در سلسله گفتوگوهایی با سیاستمداران ایرانی به موضوع حکمرانی جدید و نقش مردم در اداره کشور خواهیم پرداخت.
معصومه ابتکار در گفتوگو با خبرنگار ما، با اشاره به جنگ تحمیلی ۱۲ روزه بیان کرد:
توطئهای بسیار حسابشده و برنامهریزیشدهای علیه مردم ایران شکل گرفت. طی یک دوره ۱۲ روزه، جنگی تمامعیار علیه مردم رخ داد که صدمات زیادی به کشور وارد کرد؛ ولی دشمن به اهداف خود نرسید که دلایل مختلفی برای این موضوع وجود دارد. یکی از دلایل مهم، آگاهی، هوشیاری مردم و انسجام ملی بود و دلیل دیگرش پاسخ بسیار قوی نیروهای مسلح ما بود که دشمن را در جای خود نشاند. اما همه این توطئهها با انسجام ملی و یکپارچگی مردم برهم خورد و دنیا هم به این اذعان دارد که اهداف آمریکا و اسرائیل در این عملیات محقق نشد و باز هم تکرار میکنم مهمترین دلیلاش انسجام مردم بود.
این فعال سیاسی اصلاح طلب با طرح این سوال که باید چه آمادگی داشته باشیم و چه طور در برابر ادامه این تهدیدات هوشیار باشیم، خاطرنشان کرد:
یادمان نرود که یک جنگ ترکیبی علیه کشور ما به راه افتاد که اشکال مختلفی از تهدیدات را داشت. اکنون هم آنچه در این شرایط باید انجام شود، یک بخش آن تقویت بنیه دفاعی و پدافندی کشور است که آمادگیهای لازم انجام خواهد شد. بخش دیگر تعیین روند دیپلماسی است؛ ارتباط با کشورهای اروپایی و ادامه مذاکرات با آمریکا که حتما در دستور کار دولت است و باید با قدرت و هوشیاری کامل پیش برود. چرا هوشیاری و قدرت؟ چون در گذشته هم در اوج مذاکرات ایران و آمریکا حمله اسرائیل صورت گرفت و زمان حمله آمریکا هم در اوج مذاکرات با اروپا بودیم، بنابراین باید با هوشیاری، حقوق مردم پیگیری شود.
انسجام ملی از مهمترین مسائل قدرت ایران است و وقتی صحبت از ایران قوی و توانمند است، باید مردم و مطالبات آنان را ببینیم و در همه ابعاد و زمینهها مد نظر قرار دهیم. بحث اقتصادی و مشکلاتی که مردم دارند، بسیار حائز اهمیت است. البته دولت در این ۱۲ روز واقعاً تلاش کرد و توانست کالاهای اساسی را تأمین کند و مانع ایجاد مشکلاتی که در چنین مواقعی پیش میآید، شد. تأمین کالابرگ برای دهکهای پایین در آن روزها بسیار مهم بود. اما در ادامه، برای اینکه وضعیت کنونی ممکن است سبب رکود و آسیب شود، دولت باید برنامهریزی و پیشبینی لازم را داشته باشد. یعنی باید چند سناریو برای ادامه وضع موجود داشته باشیم.
معاونت زنان و خانواده در دولت دوازدهم با تاکید بر مولفه اتحاد داخلی تصریح کرد:
باید به فکر «غنیسازی همبستگی ملی» باشیم تا بتوانیم دستاورد عظیم انسجام ملی در مقابل دشمن خارجی را حفظ کنیم؛ واقعاً مردم با همه اختلاف نظرها و انتقادهایی که داشتند دستاورد بزرگی را رقم زدند. به نظرم علت این همبستگی و حس مشترک مردم این بود که متوجه شدند دشمن به دنبال سقوط حکومت نیست، بلکه به دنبال تجزیه ایران است و سناریوها برایشان روشن شد. همانطور که این پیشبینی در مورد کشورهایی مانند سوریه هم وجود دارد ولی مردمش هیچ دلسوزی ندارند و میبینیم که چگونه این کشور متلاشی شده است. همچنین اتفاقاتی که در غزه افتاد، آگاهی عمومی را درباره چهره دشمنان افزایش داد. شاید قبل از این جنگ، مردم چندان توجهی به این موضوعات نداشتند و مشکلات خودشان را اولویت میدانستند، اما با دیدن اتفاقاتی که در غزه رخ داد، خیلی چیزها روشن شد. البته نه فقط در ایران، بلکه دنیا هم امروز با دیدن رنج و گرسنگی و نسلکشی مردم غزه بیدار شده است.
ابتکار با بیان این که «دولت باید به مطالبات مردم توجه کند و فضایی امن برای فعالیتهای اقتصادی و سرمایه گذاری آنان فراهم کند» گفت:
علاوه بر موضوعات اقتصادی، مطالبات اجتماعی هم بسیار مهم است؛ مردم انتظار دارند فضا بازتر شود. یعنی فضا برای فعالیتهای اجتماعی، سیاسی و منتقدان بیشتر فراهم شود و اولین انتظار از صداوسیما وجود دارد که به طور واقعی انعکاس دهنده تنوع و تکثر دیدگاههای مردم ایران باشد و از همه مهمتر، خواستهها و مطالبات اصلی جوانان را بیان کند. البته در این چند روز اقداماتی صورت گرفت ولی مجددا از همان تریبونها مطالب زیادی مطرح شد که نگرانیهای بیشتری را برای جامعه به وجود آورد.
مسئله عفو عمومی یا آزادی زندانیان سیاسی بسیار مهم است و انتظار میرفت در این شرایط و بعد از حمله وحشیانه رژیم صهیونیستی به زندان اوین رخ دهد.
جلسه چند نفر از دوستان قدیمی مهندس موسوی با ایشان اتفاق خوبی بود، ولی مثلا در ارتباط با فعالیت سازمانهای مردمنهاد و تشکلها باید گشایشهای بزرگی صورت گیرد و از منظر نگاه امنیتی، مشکلات کاهش یابد. زیرا این تشکلها سرمایه اجتماعی بزرگی را گرد هم میآورند و بسیار کمک کننده هستند. آنها در تقویت انسجام ملی نقش مهمی دارند. اگر با نگاه امنیتی به این تشکلها توجه شود، عملا نمیتوان از این سرمایه اجتماعی استفاده کرد.
این مقام مسئول در دولتهای یازدهم و دوازدهم درباره اهمیت «گفتوگو» با جامعه تاکید کرد:
با گفتوگو میتوان بسیاری از مسائل را مطرح و حل کرد. باید با نسل جوان گفتوگو کنیم. با جوانان بنشینیم و حرف آنها را بشنویم. به هیچ عنوان نباید نسل جوان را از دست بدهیم، چرا که همین جوانان قرار است کشور را بسازند. رهبر انقلاب پیامی راهبردی دادند و نگاه ایشان مشخص است؛ اما با وجود تاکیداتی که رهبری دارند، اتفاق ویژهای در کشور رخ نداده است.
توصیه من این است که کف مطالبات مردم جدی گرفته شود. احترام مردم را در همه زمینه بهویژه در بحث آزادی که در قانون اساسی آمده است، جدی بگیریم. احترام به تکثر مردم بسیار مهم و کمک کننده است. پیش از جنگ، شاهد اعتصاب کامیونداران بودیم و مطالباتی داشتند، اما به محض وقوع تجاوز نظامی به کشور، به صف خدمترسانی به مردم پیوستند. مردم خطر تجزیه و نابودی ایران را تشخیص دادند و به میدان آمدند.
اکنون نوبت حاکمیت و دولت است؛ باید به مطالبات گوش دهند و تلاش داشته باشند تا کمبودها و کاستیها را برطرف و جبران کنند. در عرصه اقتصادی حتماً باید تغییراتی ایجاد شود. در حوزههای اجتماعی، برای همدلی و حضور بیشتر سلایق و دیدگاهها و کاهش فشارها بر مردم و منتقدین، تغییرات بسیاری را میتوان رقم زد. معتقدم دولت باید به آزادی زندانیان سیاسی توجه داشته باشد، چرا که این موضوع نشانهای مهم از توجه به خواست مردم است.