امنیت ملی با واژگان میلرزد

حافظ حبی در مطلبی برای ما نوشت: واژه‌ها در چنین بزنگاه‌هایی، نه‌تنها بازتاب واقعیت‌های سیاسی و اجتماعی‌اند، بلکه می‌توانند سازنده یا ویرانگر «سرمایه اجتماعی» و «همبستگی ملی» باشند. از همین منظر واکنش به اظهارات اخیر یکی از مسئولان رسانه‌ای کشور در رسانه ملی،  صرفاً نقد یک جمله نیست؛ بلکه بررسی تأثیر مستقیم گفتمان بر امنیت ملی است.

وحید جلیلی وقتی در رسانه ملی می‌گوید «وطن آغل نیست که هر کسی هر کاری بخواهد بکند» این واژگان امنیت ملی را نشانه می‌گیرد، زیرا حامل باری تحقیرآمیز نسبت به جامعه و دیدگاه‌های متفاوت است. درک پیامد‌های چنین جمله‌ای، به‌ویژه در بستر وضعیت بحرانی کنونی، ضرورتی راهبردی است به طوریکه جمهوری اسلامی ایران با یکی از پرمخاطره‌ترین موقعیت‌های راهبردی خود در تقابل با رژیم صهیونیستی مواجه است؛ نبردی که همزمان در دو عرصه سخت (نظامی) و نرم (رسانه‌ای–روانی) در جریان است. شگفت‌انگیز آن‌که این وضعیت، به‌جای گسست، همبستگی عظیم و بی‌سابقه‌ای را در میان مردم ایران شکل داده است. مردم با سلایق و نگاه‌های گوناگون، با همه انتقاد‌ها و تفاوت‌ها، حول دفاع از وطن گرد آمده‌اند. امروز بیش از همیشه، ملت–دولت یکپارچه و یکصدا در برابر تهدید خارجی ایستاده‌اند.

در چنین لحظه‌ای هر واژه، هر جمله، و هر کنایه‌ای از سوی مسئولان یا در راستای تحکیم این وحدت است، یا خواسته یا ناخواسته، عامل شکاف و تفرقه. استفاده از تعبیراتی با بار تحقیر، آن‌هم در رسانه ملی، بیش از یک لغزش زبانی تلقی می‌شود؛ چرا که زبان در این جبهه، نوعی تسلیحات نرم است—سلاحی که یا دشمن را عقب می‌زند، یا پشت جبهه خودی را فرومی‌ریزد.

از سوی دیگر احترام  و اعتمادعمومی، عنصر اصلی مشارکت و همراهی در وضعیت بحرانی است. تحقیر یا طرد هر گروهی، به‌ویژه در چنین شرایطی، انگیزه حمایت و همراهی را تضعیف کرده و امنیت ملی راهدف قرار می‌دهد که به فرسایش سرمایه اجتماعی منتج می‌شود.

شبکه‌های اجتماعی، امروز نه فقط فضا‌های خبری، بلکه میدان نبرد ذهن‌ها هستند. واژگان تفرقه‌آمیز در این بستر چند برابر تخریب می‌کنند.

دشمن در هیچ عرصه‌ای به‌اندازه اختلافات داخلی ما بهره‌بردار نیست. هر واژه، محتوای یک عملیات روانی بالقوه است.

واژه‌های باردار از تحقیر در چنین لحظه حساسی لطمه مستقیم به اعتماد عمومی و امنیت ملی وارد می‌کنند.

امنیت ملی امروز، نه فقط در گرو اقتدار نظامی بلکه در گرو زبان مسئولانه، روایت مدبرانه و احترام همدلانه است. اگر مردم در میدان فیزیکی جان‌برکف ایستاده‌اند، مسئولان در میدان روایت باید با دقت کلمات بجنگند. واژه‌ها اگر مسئولانه استفاده نشوند، می‌توانند به اندازه ده‌ها موشک ویرانگر باشند.