به‌ مذاکرات خوش‌بین هستم / دیپلماسی دوباره به وزارت خارجه ما بازگشته است

محسن امین‌زاده در همایش سراسری اعضای مجمع عمومی جبهه اصلاحات ایران و اعضای هیأت رئیسه جبهه اصلاحات استان‌های سراسر کشور گفت: من نسبت به سرنوشت مذاکرات خوش‌بین هستم و در شرایط دشوارتر هم اندکی خوش‌بینی داشتم. احتمال داده می‌شود این‌بار مذاکرات به سمت بهتری کشیده و روزنه‌ای در مناسبات جهانی ایران باز شود. علتش غیر از مقتضیات دولت آمریکا و مشکلات خیلی جدی ایران، تحولی است که در ساختار مناسبات بین‌المللی ایران ایجاد شده است.

معاون پیشین وزارت خارجه افزود: من بار‌ها نوشته‌ام که نظامی‌گری در سال‌های گذشته نه تنها مخل سیاست خارجی بوده بلکه بخشی از سیاست خارجی ما را اشغال کرده و پیامد‌های بسیار سنگین و دشواری داشته است. اگر تصویری از شرایط کشور تا سال ۸۴ داشته باشیم، علی‌رغم همه مشکلات و تحولات انقلاب و بعد از انقلاب با دنیای غرب، مسیری را دنبال می‌کرد که بر اساس آن کشور موفق شد مانع تشدید بحران‌ها شود و در عین حال زمینه‌ای برای تحرک جهانی ایجاد کند.

وی با اشاره به اینکه سال ۸۴ بخشی از دیپلماسی ایران به سمت نظامی‌گری کشیده شد، تأکید کرد: داشتن قدرت نظامی ارزشمند و عنصر تعیین کننده‌ای در قدرت ملی کشور‌ها است، اما نظامی‌گری هیچ ربطی به دیپلماسی ندارد؛ بنابراین یک مقام نظامی نه صلاحیت دیپلماسی دارد و نه می‌تواند در چهارچوب عقلانی به دیپلماسی بیاندیشد. آنچه در دو دهه گذشته دنبال شده و مشکلاتی ایجاد کرده، خلط شدن این دو پدیده است.

امین‌زاده افزود: جمهوری اسلامی در شرایط کنونی به دلایل مختلف در وضعیت جدیدی قرار گرفته و آمادگی پیدا کرده که سیاست خارجی خودش را در مسیر درست بهبود ببخشد. من معمولا این را با سال‌های دهه ۱۹۷۰ چین مقایسه و تأکید می‌کنم و برای مقامات هم نوشته‌ام که وضعیت جمهوری خلق چین قطعا بدتر از ایران بوده، اما در دهه ۱۹۷۰ به این نتیجه رسیدند که مسیر در پیش گرفته شده غلط است. بنیان‌های سیاسی، اقتصادی و روابط خارجی انزواگرایانه‌ای که داشتند و عملا همیشه در معرض نبرد با آمریکا بودند را پایان دادند. این تصمیم شرایط بسیار متفاوتی را ایجاد کرد.

وی ادامه داد: امروز جمهوری خلق چین در پی آن است که جایگاه اول اقتصاد جهان را بگیرد و در بسیاری از حوزه‌ها چنین موقعیتی را برای خودش ایجاد کرده است. کشوری به شدت فقیر و آسیب‌زده در چهار دهه پیش شرایطش متفاوت شده و بار‌ها توصیه کرده‌ام آن تجربه را بیاموزیم و سعی داشته باشیم مسیرمان را اصلاح کنیم. اما آنچه در سال‌های اخیر اتفاق افتاده باعث شده مسیر کشور به سمت فقر و ناترازی بیشتری برود. قرار بود اقتصاد کشور بزرگترین اقتصاد منطقه باشد و در شرایط کنونی کشور‌های منطقه به شدت دارند از ما فاصله می‌گیرند.

معاون پیشین وزارت خارجه تأکید کرد: شرایطی که امروز با آن مواجه هستیم این است که نظامیان ما از منطقه خارج شده‌اند و شرایط جدیدی که در خاورمیانه ایجاد شده، وضعیت آسان‌تری برای جمهوری اسلامی در سطح منطقه و بین‌المللی ایجاد کرده است. برای اولین بار فلسطینی‌ها خودشان برای خودشان جنگیده‌اند و با خسارات انسانی بسیار بالایی مقاومت کرده‌اند؛ و این مقاومت مورد حمایت مشترک کشور‌های مسلمان و کشور‌های بیشتری در سطح جهان قرار گرفته است. این مسأله باعث شده که روایت ما از مسأله فلسطین و اسرائیل به کشور‌های عربی منطقه نزدیک شود.

وی ادامه داد: شرایط سوریه و لبنان با همه دشواری‌هایی که برای مردم این سرزمین‌ها و گروه‌های ارزشمند انقلابی این کشور‌ها و همچنین مناسبات جمهوری اسلامی ایجاد کرد، وضعیت را به سمتی برده که مناسبات کشور‌های جهان اسلام و منطقه با ایران آسان‌تر از گذشته است و ایران آسان‌تر از گذشته می‌تواند مناسبات بین‌المللی خودش را بازسازی کند.

امین‌زاده اظهار داشت: بخش قابل توجهی از دیپلماسی که از وزارت خارجه خارج شده بود، دوباره به وزارت خارجه برگشته و این تغییر اساسی شرایط را بهتر کرده است. چون سال‌ها است هشدار داده شده که کشور دوستی وجود ندارد که در توسعه به ما کمک کند. قرارد‌های ۲۰ ساله و ۲۵ ساله فقط روی کاغذ است. چنین شرایطی کمک کرده که جمهوری اسلامی به نتیجه برسد. به نظر می‌رسد پایان غنی‌سازی در ایران ممکن نیست که مذاکرات را با مشکل مواجه کرده و وظیفه دیپلماسی این است که راه ممکنی را پیدا کند. اگر با آمریکا به توافق نرسیم، مناسبات ما با کل جهان مشکل‌تر خواهد شد.