یک نماینده پیشین مجلس میگوید: تنها راهبردی که میتواند موفق باشد، بازگشت به عرف سیاست خارجی و دیپلماسی است؛ یعنی جایی که کارشناسان سیاستخارجی تصمیمگیر و تاثیرگذار باشند، نه صاحبان بلوفهای تهاجمی که بهخاطر بلوفهایی که در تمام این سالها زدهاند، امروز به جایی رسیدهایم که حتی حقانیتهای دفاعی ایران نیز تحتالشعاع قرار گرفته و زیرسوال رفته است
حدود یک هفته پس از روزی که دونالد ترامپ مدعی شد دست به قلم برده و خطاب به رهبری ایران نامهای نوشت تا مگر با اتکا به این دست مکاتبات مستقیم، مقامهای جمهوری اسلامی را به بازگشت به میز مذاکره ترغیب کند، بالاخره نامهای که رئیسجمهور جنجالی ایالات متحده در جریان گفتوگوی روز جمعه هفته گذشته خود {۱۷ اسفندماه ۱۴۰۳} با پادکست خبری فاکسنیوز، از آن سخن گفته بود و مدعی شده بود که متن نامه را ۲۴ ساعت پیشتر، در روز پنجشنبه {۱۶ اسفندماه ۱۴۰۳} تدوین کرده، به تهران رسید؛ نامهای که سیدعباس عراقچی وزیر امور خارجه و اسماعیل بقائی سخنگوی دستگاه دیپلماسی بهترتیب پیش از نیمروز و نیمروز چهارشنبه {۲۲ اسفندماه ۱۴۰۳} از نحوه ارسال آن خبر داده و گفته بودند که یک دیپلمات ارشد اماراتی که عصر روز چهارشنبه خود به تهران خواهد آمد، نامه ترامپ به رهبری را با خود به ایران میآورد تا به دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی تحویل دهد.
خبری که سرانجام شامگاه چهارشنبه ۲۲ اسفندماه رنگ واقعیت به خود گرفت و بالاخره در جریان دیدار انور قرقاش مشاور دیپلماتیک رئیس کشور امارات متحده عربی با سیدعباس عراقچی، تحویل رئیس دستگاه دیپلماسی شد و احتمالاً حالا دیگر تقدیم رهبری شده است.
امید نسبتبه لحن و محتوای متفاوت نامه ترامپ
اما در شرایطی که ظرف این ۶، ۷ روزی که از انتشار نخستین خبر درخصوص این نامهنگاری میگذرد، اخبار و تحلیلهای متعددی در این رابطه مطرح شده و فراتر از آن، برخی از مقامهای ارشد جمهوری اسلامی ازجمله شخص رهبری نظام بدون اشاره به محتوای نامهای که طبیعتاً در آن مقطع هنوز به دستشان نرسیده بود، در این رابطه موضعگیری کرده و ازقضا عمدتاً بر مواضع پیشین مبنیبر عدم مذاکره با ایالات متحده تاکید داشتند، برخی ناظران نیز ابراز خوشبینی میکنند که احتمال دارد درصورتی که لحن و محتوای نامه ترامپ، با آنچه معمولاً از او سراغ داریم، متفاوت باشد، شاهد مواضعی متفاوت نیز ازسوی حاکمان تهران باشیم.
انتقاد فلاحتپیشه از دههها خسارتآفرینی تندروها
همزمان، اما آنچه ازسوی طیفی دیگر از ناظران و تحلیلگران مورد تاکید قرار گرفته، شرایط نامساعد روابط تهران و واشنگتن در سالها و دهههای گذشته است و مهمتر از آن، علت شکلگیری این روابط و مناسبات خصمانه! این در حالی است که حشمتالله فلاحتپیشه که پس از بیش از یک دهه حضور در ادوار گوناگون مجلس، در مقطعی در مجلس دهم، به ریاست کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی آن دوره پارلمان رسید، حالا در گفتوگویی با «رویداد ۲۴» از فراز و نشیبی سخن گفته که به باور او، در تمام این سالها، روابط تهران و واشنگتن را به تلاطم انداخته و سایه سنگینش را کماکان نیز بر این روابط متزلزل دور نکرده است.
او که معتقد است «سالهاست منافع ملی کشور، بیدلیل اسیر اقدامات گروهی تندرو شده که درحالی اجازه نمیدهند کشور از این بنبست خارج شود و در مسیر معقول و طبیعی قرار گیرد که حرکت در این مسیر در تمام این سالها، جز ضرر و زیان از حساب منافع ملی و خسارت و آسیب به اعتماد عمومی و مشروعیت حاکمیت، هیچ نتیجهای درپی نداشته است.»
این تحلیلگر ارشد سیاست خارجی و روابط بینالملل که همچنین تجربه بیش از یک دهه نمایندگی مجلس را نیز در کارنامه دارد، در ادامه سخنانش به «رویداد ۲۴» میگوید: «واقعیت این است که کشور ما، کشوری است که همواره تاوان تحولات، رویدادها، حوادث و اتفاقاتی را میدهد که هیچیک از این مسائل، یا مطلقاً هیچ ارتباطی به ما دارند یا اگر هم ارتباطی غیرمستقیم به ما داشته باشند، این ارتباطات و روابط، به هیچ عنوان در راستای منافع ملی ما نیست و بالعکس، نقشی کاملاً ویرانگر و بهشدت مخرب دارند که طبیعتاً بر منافع ملی ما سایه میاندازند و نهتنها از تحقق هر آن کوچکترین منفعتی که بتوان در این راستا متصور بود، ممانعت به عمل میآورد، بلکه همزمان خساراتی شدید و ضرر و زیان هنگفتی را نیز به ما و منافع ملی ما تحمیل میکند.
اعتراض فلاحتپیشه علیه شعارهای رادیکال و بلوفهای تهاجمی
این نماینده ادوار هفتم، هشتم و دهم مجلس که در ادامه سخنانش با روایت یک ماجرایی واقعی، سعی دارد با استناد به این تمثیل، تصویری روشنتر، شفافتر و دقیقتر از وضع و اوضاع کشور ترسیم کند، در این رابطه میگوید: «یکی از سالها و دورههایی که نماینده مجلس بودم، شخصی با من تماس گرفت که به دلیل وضعیت خاص و پیچیدهای که در آن گرفتار شده بود، از من تقاضای کمک و استمداد کند.
دولت مانع از بلوفهای تهاجمی در سیاست خارجی شود
فلاحت پیشه همچنین در واکنش به این پرسشی درباره راه برونرفت و خروج از این اوضاع پرتنش گفت: «راه برونرفت از این شرایط نیز طبیعتاً پیش از هر مسئله، پایان دادن به این رویکرد نامعقول و در تضاد با منافع ملی است. درواقع اگر دولت ایران بهواقع دنبال برونرفت و خروج از این شرایط است، باید مانع از طرح این بلوفهای تهاجمی و نامعقول شود. درواقع دولت باید یک سیاست عینی و مشخصی را در دستورکار کشور قرار دهد که طرح هرگونه بلوفهای تهاجمی در سیاست خارجی منع شود تا دستگاه دیپلماسی رسمی کشور بتواند در همراهی با کشورهای منطقه و سازمانهای بینالمللی، حقانیتهای دفاعی خود و متعاقباً سایر حقانیتهای خود را اثبات کند.»
لزوم تلاش دولت برای گسترش همکاری با آژانس
رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس دهم همچنین تصریح کرد: «راهکار عملی که دولت پزشکیان باید با جدیت در کوتاهمدت دنبال کند، گسترش همکاری با آژانس بینالمللی انرژی اتمی است. درواقع ایران باید موافقتنامه خود با آژانس بینالمللی انرژی اتمی را در نخستین جلسات پیشرو احیا کند تا ادعای نظامی بودن برنامه هستهای ایران کاملاً مرتفع شود. به هر حال یکی از مهمترین دستاوردهای برجام است بود که ابعاد نظامی احتمالی برنامه هستهای ایران از بین رفت و متعاقباً دیگر زمزمهای از بهانههایی شبیه به آنچه در بحث حمله به عراق شاهد بودیم، به گوش نرسید.»
او گفت: «دراین صورت، حتی اگر دولت آمریکا نیز در ادامه مسیر پای میز مذاکره بیاید، ناگزیر خواهد بود که حقانیتهای هستهای ایران را به رسمیت بشناسد.»