آمریکایی‌ها به قواعد توجهی نمی‌کنند

امیرعلی ابوالفتح در رابطه با ارزیابی خود از توافق قاهره و امکان تعویق زمان فعال شدن مکانیزم ماشه گفت: به نظر می‌رسد که این اقدام به عنوان قدم اول مطرح است، اما این تنها قدم نهایی نیست. به عبارت دیگر، دو شرط از سه شرط اروپا برای به تعلیق درآوردن بازگشت تحریم‌ها انجام شده است، که البته از نظر غربی‌ها هنوز این موضوع به طور کامل محقق نشده است، زیرا آنان معتقدند که پس از حصول توافق و ثبت آن روی کاغذ، اقدامات عملی باید به سرعت انجام شود یعنی بازرسان، بازرسی‌ها را انجام دهند و گزارشی اولیه ارائه شود تا مشخص شود که این توافق به صورت عملیاتی درآمده است یا تنها روی کاغذ باقی نمانده است.

وی ادامه داد: اگر توافق میان ایران و آژانس عملیاتی شود، بخش سوم ماجرا باقی می‌ماند و آن این است که اروپایی‌ها خواسته‌اند، ایران و آمریکا مذاکرات خود را از سر بگیرند و این چشم‌انداز روشن شود، یعنی اینکه فقط دور ششم برگزار شود کافی نیست باید مسیر رسیدن به توافق نزدیک باشد و حتما آن چیزی باشد که آنها می‌خواهند. هنوز هیچ نشانه‌ای از شرط سوم اروپایی‌ها مشاهده نمی‌شود.

این تحلیل‌گر روابط بین‌الملل با طرح این سوال که آیا اروپایی‌ها با این شرایط و با این توافق حاضر هستند، بازگشت تحریم‌ها را کنار بگذارند یا نه، اظهار کرد: بعید است که این کار را انجام دهند. زیرا اروپایی‌ها معتقدند و تلاش می‌کنند که در صورت توافق احتمالی بین ایران و آمریکا، ابزار اسنپ بک را در دست داشته باشند تا هر زمان که ایران به تعهدات خود عمل نکرد، تحریم‌ها را بازگردانند. از این رو، من نسبت به این موضوع خوشبین نیستم. توافق قاهره تنها قدم اول و نشانه‌ای از پیشرفت است، اما بعید می‌دانم که به همین سادگی با یک دیدار بین آقای عراقچی و آقای گروسی در مصر، نوشتن یک متن و رد و بدل کردن آن و نهایتاً حتی اگر بازرسی‌هایی از چند مرکز هسته‌ای ایران انجام شود، قضیه به پایان برسد.

این کارشناس سیاست بین‌الملل در خصوص قطعنامه‌ای که کره جنوبی به شورای امنیت ارائه کرده است تصریح کرد: این موضوع در برجام آمده است یعنی یک قطعنامه‌ای برای تعلیق دائمی تحریم‌های ایران پیشنهاد می‌شود و اگر این به تصویب نرسد، تحریم‌های ایران به طور اتوماتیک بازخواهد گشت. برای عدم تصویب این قطعنامه، یا یکی از کشور‌های عضو دائمی وتو می‌کند یا حتی ممکن است اصلاً رأی نیاورد، در این صورت، تحریم‌ها بازخواهد گشت. هنوز همه منتظرند ببینند چه اتفاقی می‌افتد. کره جنوبی پیش‌نویسی را تهیه کرده و هر لحظه ممکن است به رای گذاشته شود.

وی افزود: نکته این قطعنامه این است که اگر تصویب نشود، تحریم‌ها بازخواهد گشت و چین و روسیه هم در این مقطع کاری نمی‌توانند انجام دهند. در این شرایط روسیه و چین وتو نمی‌کنند آنها که وتو می‌کنند، آمریکا، فرانسه و انگلستان هستند. این قطعنامه برای تعلیق تحریم‌ها نیست و این موضوع را بیان می‌کند که اگر پیش‌نویس تعلیق تحریم‌ها رأی نیاورد، تحریم‌ها بازمی‌گردد. این به نوعی به عنوان رأی‌گیری معکوس شناخته می‌شود و این زرنگی اروپایی‌هایی بود که قطعنامه را به این شکل طراحی کردند تا با وتوی روسیه و چین روبه‌رو نشوند.

ابوالفتح در رابطه با فرصت دیپلماتیک ایران در نشست شورای عمومی سازمان ملل و امکان از سرگیری گفت‌و‌گو‌ها با غرب در سازمان ملل عنوان کرد: فضای سازمان ملل خیلی مهم نیست و مهم اراده‌ای است که در تهران و واشنگتن وجود دارد، وگرنه نشست عمومی سازمان ملل هر سال برگزار می‌شود. در حال حاضر، اراده‌ای برای شروع مذاکرات وجود ندارد که به توافقی منجر شود. مذاکره در حال حاضر بین ایران و آمریکا در جریان است، اما مشکل در رسیدن به توافق است. هیچ فصل مشترکی برای حصول توافق پیدا نشده است.

وی اضافه کرد: آقای پزشکان که قرار است بر خلاف هر سال در روز دوم سفر کند، در این صورت دیدار‌های تصادفی در ساختمان‌های سازمان ملل هم اتفاق نخواهد افتاد، چون آقای ترامپ روز اول حضور خواهد داشت و امکان رو در رو شدن هم وجود ندارد. حتی اگر این اتفاق هم رخ می‌داد، چون اراده‌ای وجود ندارد به نظر نمی‌رسد حضور در این نشست کمک کننده باشد.

این پژوهشگر روابط بین‌الملل در پاسخ به این سوال که آیا با فعال شدن مکانیسم ماشه احتمال جنگ مجدد افزایش پیدا خواهد کرد گفت: ما بدون مکانیسم ماشه هم جنگ داشتیم. مگر وقتی به ایران حمله کردند مکانیسم ماشه و بازگشت تحریم‌ها اتفاق افتاده بود؟ مگر اسرائیلی‌ها با قطعنامه به قطر حمله کردند؟ اسرائیلی‌ها هیچ‌گاه به قطعنامه‌ها پایبند نبوده‌اند و آمریکایی‌ها نیز در دوره‌هایی به سازمان ملل اهمیت می‌دادند و سازمان ملل را در راستای سیاست خارجی خودشان ارزیابی می‌کردند ولی مدت زیادی است به سازمان ملل اهمیتی نمی‌دهند.

وی خاطرنشان کرد: به نظر من آمریکایی‌ها هیچ اهمیتی برای قطعنامه‌ها قائل نیستند. همچنین، اگر تحریم‌های سازمان ملل بازگردد، ذیل ماده ۴۱ فصل هفتم است که تنها مجوز تحریم داده می‌شود و مجوز حمله ذیل ماده ۴۲ است که هیچگاه ایران ذیل ماده ۴۲ نبوده است. اگر تحریم‌ها بازگردد و آمریکایی‌ها بخواهند مبتنی بر حقوق بین‌الملل عمل کنند، مجوز حمله‌ای وجود نخواهد داشت. با این حال، باید در نظر داشته باشیم که آمریکایی‌ها به قواعد توجهی نمی‌کنند و اگر تشخیص دهند و بخواهند حمله کنند، این کار را انجام خواهند داد.