دیپلماسی فقط مذاکره با آمریکا و اروپا نیست

نصرت‌الله تاجیک در خصوص اینکه آیا شرایط کنونی به بن‌بست دیپلماتیک منجر خواهد شد یا فرصتی برای تجدید مذاکرات فراهم می‌آورد، گفت: این بستگی به اراده سیاسی طرفین دارد که آیا تمایل دارند دیپلماسی را به کار گیرند یا صرفاً از آن برای امتیازگیری استفاده کنند. بستگی به این دارد که دو طرف اراده سیاسی برای به کارگیری دیپلماسی داشته باشند یا خیر؟! و فقط میخواهند از دیپلماسی استفاده ابزاری کنند برای امتیاز گیری؟! دیپلماسی به خودی خود معجزه نمیکند. دیپلماسی ابزاری است که نیازمند اراده ‌ای است که به آن فرصت داده شود تا موثر افتد و کارکرد خود را نشان دهد.

به گفته تاجیک، از دید ایران، هیچ راهی برای حل مسئله هسته‌ای جز دیپلماسی وجود ندارد، اما این مستلزم این است که هر دو طرف به این باور برسند که باید وارد مذاکره شوند. اگر یک طرف بخواهد نظرات خود را تحمیل کند و طرف دیگر بر نقطه نظرات خود ایستادگی کند، هیچ یک از این دو رویکرد به بازی برد برد که هدف دیپلماسی است ختم نمیشود! آنچه به ایران مربوط میشود، باید دقت کند که سیاست باید اقتضایی است؛ یعنی بسته به شرایط، باید تصمیم گرفته شود که آیا منافعش در تدوم سیاستهای قبلی است یا نه، و آیا با این سیاستها میتواند از فرصتی دیپلماسی بخوبی استفاده کند؟!

وی ادامه داد: در شرایط فعلی، با برنامه‌ای که غرب چیده است که ایران را بین موقعیت و شرایط بد و بدتر قرار دهد، و ترامپ معتقد است که با حمله به تأسیسات هسته‌ای ایران، آن را نابود کرده است و اکنون عجله‌ای برای مذاکره ندارد. و از سوی دیگر، اروپا با سوءاستفاده از وضعیت برجام در تلاش است تا مکانیزم ماشه را فعال کند ، ما چه سیاستی باید اتخاذ کنیم؟ 

به عقیده من، ما باید تلاش کنیم تا دیپلماسی فرصت پیدا کند و بتواند کارکرد خود را به نمایش بگذارد. مسئله هسته‌ای ایران راه حل نظامی ندارد؛ بلکه باید از طریق دیپلماسی به پیشرفت دست یابیم. اگر آمریکا بخواهد از این شرایط سوءاستفاده کرده و با فشار آوردن به ایران، به‌ویژه در مورد پایان قطعنامه 2231 و فعال‌سازی مکانیزم ماشه، شرایطی فراهم کند که ایران مجبور به انتخاب بین ایستادگی یا مواجهه با تحریم‌ها شود، این به نتیجه نخواهد رسید. همانطور که گفتم، دو طرف باید شرایط را طوری پیش ببرند که دیپلماسی بتواند فرصت پیدا کند تا مواضع دو طذف را به یکدیگر نزدیک سازد.

این تحلیلگر مسائل خاورمیانه در ادامه تاکید کرد: اگر این امکان فراهم شود، به نظر من با توجه به فرمول پیشنهادی اتحادیه اروپا برای توافق قابل راستی‌آزمایی، ایران هیچ مشکلی نخواهد داشت. اگر برنامه هسته‌ای نظامی نداشته باشیم، ما خواهان راستی‌آزمایی هستیم. ایران در این زمینه همواره بیشتر از تعهدات خود در چارچوب ان‌پی‌تی همکاری کرده است و تعهدات برجامی خود را نیز به انجام رسانده است. بنابراین، مهم‌ترین نکته این است که چه در مذاکره با اروپا و چه با آمریکا، باید شرایطی فراهم کنیم که مذاکرات هدفمند و پایدار و نتیجه بخش بتوانند ادامه یابند.

این دیپلمات بازنشسته در ادامه اظهار کرد: علاوه بر این، باید از ظرفیت‌هایی که برای مسئله اسنپ بک و مکانیزم ماشه داریم، استفاده کنیم. این مسائل نیاز به کار سنگین حقوقی ، تخصصی در زمینه روشهای سازمان ملل و شورای امنیت ، دیپلماتیک و راضی کردن هم پیمانان برجامی دارد. تا در نهایت باید آماده باشیم که با دست پر وارد مذاکرات شویم. دیپلماسی فقط مذاکره با آمریکا و اروپا نیست بلکه تولید قدرت نرم و پر کردن دست از طریق یارگیری واجماع سازی از کار کارکردهای دیپلماسی است! بحث حقوقی و سیاسی در مورد قابل اعمال بودن یا نبودن مکانیزم ماشه موضوعی جداست، اما نباید مسائل این مرحله را به‌طور طولی مورد بررسی قرار داد، زیرا فرصتی برای چنین کاری وجود ندارد. ما باید از همه ابزارهای خود ، از جمله فعالیت‌های حقوقی و دیپلماتیک برای زیر سوال بردن مکانیزم ماشه و سایر مسائل، در یک زمان انجام دهیم. تا با دست پر سر میز مذاکرات حاضر باشیم. ان شااالله!