حجت‌الاسلام و المسلمین محمدتقی فاضل میبدی طی سخنانی با موضوع «رابطه تقوا و معیشت» در دفتر مرحوم آیت‌الله العظمی یوسف صانعی(ره)، با اشاره به آیه ۱۷ سوره قلم گفت: اگر خواسته باشیم مسکینی را در جامعه، محروم دارید و سوگند یاد کنید که به آنان چیزی ندهید و رهایشان کنید، طبق بیان قرآن، نتیجه‌اش زوال حرث شماست؛ چنان که خداوند می‌فرماید: (وَ إِذَا تَوَلَّی سَعَی فِی الْأَرْضِ لِیُفْسِدَ فِیهَا وَ یُهْلِکَ الْحَرْثَ وَ النَّسْلَ وَ اللَّهُ لاَ یُحِبُّ الْفَسَادَ)

این استاد حوزه و دانشگاه با تأکید بر اینکه جهت‌گیری پیامبر(ص) در مکه کاملاً ضد طبقاتی است، افزود: آن حضرت در حین آموزش ایمان و توحید، می‌خواهد طبقه فرودست جامعه را ارتقا بخشد و مصادیق طبقه فرودست، گاهی یتامی هستند؛ گاهی مساکین؛ گاهی فقرا؛ گاهی ابن السبیل و گاهی فی الرقاب. اینها طبقاتی‌اند که در جامعه از حقوق سیاسی، اجتماعی و اقتصادی برخوردار نیستند.

چرا انسان باید در جامعه، گرسنه بماند؟ گاهی تعجب می‌کنم که برخی از آقایان می‌گویند ما برای اقتصاد و معیشت، انقلاب نکردیم! این گروه، یا اسلام را نشناخته‌اند و یا از ابتدا با انقلاب نبوده‌اند؛ چون آنچه جامعه را به شورش یا انقلاب و یا حرکت اجتماعی می‌کشاند، فقر و گرسنگی است.

وی با تأکید بر اینکه بردگی فکری، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی از مصادیق بردگی هستند، تصریح کرد: انسان همواره باید در حال گسستن بندها باشد تا به آزادی برسد. این بردگی‌ها و بندگی‌ها را گاهی انسان خودش بر خویشتن تحمیل می‌کند و خود را به دست خودش به بند می‌کشد؛ گاهی نیز از بیرون، او را به بند می‌کشانند. «جان لاک» نویسنده فرانسوی در کتاب «آزادی» می‌نویسد: ما گمان می‌کنیم آزادی به معنای آزادی انسان‌ها از بردگی است. در اروپا تا قرن هجدهم، بردگی رواج داشت و بردگان را از آفریقا به آنجا می‌آوردند و خرید و فروش می‌کردند. جالب است که در تاریخ هم می‌خوانیم روحانیان پروتستان آمریکا بیانه‌ای علیه اعلامیه بشردوستانه حقوق بشر، صادر کردند و گفتند شما که بردگی را لغو می‌کنید، جواب خدا را چه خواهید داد؟ این قانون موجب می‌شود عذاب الهی نازل گردد.

فاضل میبدی ادامه داد: این دیدگاه روحانیان پروتستان است که کمی جلوتر از کاتولیک‌ها بودند. اینان علیه لغو بردگی به معنای همان قدیم خود (خرید و فروش انسان) موضع گرفتند. در این کتاب می‌خوانیم که یکی از وظایف حاکمان و حکومت‌ها حفظ آزادی فکری، اقتصادی و اجتماعی مردم است؛ یعنی هر لحظه، امکان دارد که انسان در دامی بیفتد. این‌که کسی شب بخوابد و دغدغه فردای خود را داشته باشد یا کاری را شروع کند و دغدغه آینده کاری خود را داشته باشد، نوعی بردگی فکری است. اگر کسی در دانشگاه، سخنی می‌گوید ولی دغدغه دارد که در بیرون از محیط دانشگاه، برایش لوازمی به همراه خواهد داشت یا نه، نوعی بردگی فکری است.

میبدی گفت: چرا انسان باید در جامعه، گرسنه بماند؟ گاهی تعجب می‌کنم که برخی از آقایان می‌گویند ما برای اقتصاد و معیشت، انقلاب نکردیم! این گروه، یا اسلام را نشناخته‌اند و یا از ابتدا با انقلاب نبوده‌اند؛ چون آنچه جامعه را به شورش یا انقلاب و یا حرکت اجتماعی می‌کشاند، فقر و گرسنگی است.

وی «بردگی اقتصادی» را بدترین نوع بردگی دانست و افزود: غالب آیاتی که در مکه، نازل شده، حاوی کلمه «انفاق» یا «اطعام مساکین» یا «سهم فقرا» و یا «سهم یتیمان» است و پیامبر(ص) قصد دارد در جامعه‌ای که کسانی از طبقه فرودست جامعه به شمار می‌روند و مشکلات معیشتی دارند، اما در مقابل، طبقه فرادست جامعه و افرادی چون ابوجهل‌ها و ابولهب‌ها آزادگی را از مردم گرفته‌اند، آزادگی را به آنان باز گرداند.