پشت پرده حمله به ساختمان مجاور سفارت ایران در سوریه چه بود؟

رویداد۲۴ نوشت: عصر روز دوشنبه سیزدهم فروردین ساختمانی در مجاورت سفارت ایران در دمشق مورد هدف موشک قرار گرفت. در دقایق اولیه عامل حمله اسرائیل اعلام شد و ساعاتی بعد درحالی که رسانه‌های اسرائیلی سعی داشتند ساختمان مجاور سفارت را به نوعی بدون ارتباط با سفارت ایران نشان دهند، رسانه‌های دولتی ایران اعلام کردند این ساختمان متعلق به امور کنسولی سفارت بوده و در حمله موشکی به طور کامل تخریب شده است. ویدئو‌های منتشر شده از دمشق هم نشان می‌داد ساختمان اصلی سفارت آسیبی ندیده، اما ساختمان مجاور که محل کنسولگری بوده تخریب شده است.

بیانیه سپاه نشان داد در این حمله هفت تن از سرداران ایرانی سپاه جانشان را از دست داده اند. سپاه در اطلاعیه‌ای از شهادت سرداران محمدرضا زاهدی و محمد هادی حاج رحیمی و پنج تن از همراهان در «جنایت تروریستی رژیم صهیونیستی در حمله موشکی به ساختمان بخش کنسولی سفارت ایران جمهوری اسلامی ایران در دمشق» خبر داد.
از دلایل حمله اسرائیل در دمشق چه می‌دانیم؟

حسین اکبری سفیر ایران در سوریه در یک گفتگوی رسانه‌ای اعلام کرده شش موشک توسط جنگنده‌های اف-۳۵ اسرائیلی به سمت ساختمان کنسولگری شلیک شده است.
در ساعات اولیه حادثه رسانه‌های اسرائیلی مدعی شده این رژیم با قصد هدف قرار دادن یک نشست میان مقامات عالی‌رتبه منطقه‌ای، دست به حمله زده است.

نیویورک تایمز هم در گزارشی به نقل از مقامات اسرائیلی و یکی از اعضای سپاه پاسداران که بر نیروی قدس نظارت داشته، مدعی شد: حمله روز دوشنبه دمشق جلسه‌ای را هدف قرار داده بود که در آن مقامات اطلاعاتی ایران و شبه‌نظامیان فلسطینی قرار بود درباره جنگ غزه گفتگو کنند. در میان آن‌ها رهبران جهاد اسلامی فلسطین هم حضور داشتند.

بیانیه سپاه از شهادت هفت تن از سرداران سپاه و مستشاران نظامی ارشد ایران در سوریه و افسران همراه آن‌ها خبر داده، اما خبری از نام شهدای غیر ایرانی نیست. اینکه نشست ادعایی اسرائیلی‌ها بین کدام چهره‌ها در جریان بوده مشخص نیست و آنچه تا کنون اعلام شده نشان می‌دهد تنها افرادی که در ساختمان حضور داشته اند، چهره‌های نظامی ایرانی بوده‌اند.

اکبری سفیر ایران در سوریه البته از زخمی شدن چند نیروی پلیس سوری هم خبر داده، اما نام این افراد هم تاکنون اعلام نشده است.

برخی رسانه‌های داخلی اعلام کرده‌اند که زاهدی در زمان حمله با چند تن از مقامات گروه جهاد اسلامی فلسطین نشست داشته است، اما این ادعا تاکنون توسط هیچ مقامی تایید نشده و هیچ اسمی از شهدای احتمالی فلسطینی هم تاکنون منتشر نشده است.

نشریه اسرائیلی «اورشلیم پست» در گزارشی با تیتر «انفجار استراتژیک»، گفته حمله دمشق محمدرضا زاهدی را که یکی از فرماندهان ارشد سپاه قدس بوده هدف گرفته و از این جهت انفجاری استراتژیک بوده چرا که زاهدی عالی‌رتبه‌ترین مقام ایرانی است که از ابتدای جنگ غزه تا کنون مورد هدف قرار گرفته، «حتی عالی‌رتبه‌تر از سید رضا موسوی» که در ماه دسامبر ترور شد.

این رسانه مدعی شده «علاوه بر مسئولیت‌های متعدد زاهدی در اقدامات تروریستی در مرز‌های اسرائیل، او یکی از عالی‌رتبه‌ترین طرف‌های تهران برای حزب‌الله هم بوده است؛ و از این جهت ترور او می‌تواند مدیریت حملات راکتی لبنانی‌ها به اسرائیل را مختل کند.»

اورشلیم‌پست مدعی شده زاهدی فرمانده واحد ۱۸۰۰ سپاه قدس بوده و در جریان قاچاق مهمات و سلاح به داخل لبنان نقش مهمی داشته است.

پست توییتری یک کاربر امنیتی اسرائیلی نشان می‌دهد، اسرائیلی‌ها سرتیپ زاهدی از چند ماه پیش تحت رصد داشته‌‌اند. اکانت امنیتی اسرائیل چند ماه پیش در توییتی نوشته: سردار ایرانی محمدرضا زاهدی ارشدترین فرمانده «سپاه قدس» در سوریه و لبنان است.

کاربر «اینتل‌تایمز» به زبان عبری نوشته: زاهدی که در بیروت زندگی می‌کند و به «حسن مهدوی» نیز معروف است، فرمانده «نیرو‌های ۲۰۰۰»، «اداره کمک به لبنان» (۲۲۵۰) در دمشق و فرمانده حذف شده آن، سرتیپ سید رضی (راچی) موسوی زیر نظر او هست.

زاهدی از سال ۲۰۱۰ به دلیل ارتباطی که با حزب‌الله و سرویس‌های اطلاعاتی سوریه داشته، در فهرست تحریم‌های وزارت خزانه داری آمریکا قرار گرفته بود.

ساختمانی که مورد حمله قرار گرفته چه ساختمانی بوده است؟

دقایق اولیه حمله اسرائیل در دمشق، رسانه‌های عبری و غربی به اتفاق ساختمانی که مورد حمله قرار گرفته را «ساختمان مجاور سفارت» معرفی کردند. کمی بعد از حادثه، رسانه‌های نزدیک به سپاه و حاکمیت از جمله العالم اعلام کردند ساختمانی که مورد هدف قرار گرفته، محل کنسولگری سفارت بوده است.

به گفته سفیر این اولین‌بار است که اسرائیل به ساختمانی رسمی جمهوری اسلامی ایران که پرچم ایران بر فراز آن برافراشته شده حمله کرده است.

یک منبع آگاه به وضعیت ساختمان سفارت ایران در سوریه به رویداد ۲۴ گفته در سال‌های گذشته ساختمان مجاور سفارت ایران در سوریه به یک خانم مسن سوری تعلق داشته که ارتباطی به سفارت ایران نداشته است.

دنیل هاگاری سخنگوی وزارت دفاع اسرائیل در گفت‌وگو با سی.‌ان.‌ان مدعی شده است ساختمانی که مورد حمله قرار گرفته، ساختمان نظامی متعلق به سپاه قدس بوده نه کنسولگری ایران. او گفته «اطلاعات ما نشان می‌دهد ساختمانی که مورد حمله قرار گرفته نه محل کنسولگری بوده و نه سفارت. تکرار می‌کنم. نه کنسولگری و نه سفارت. این ساختمان نظامی متعلق به سپاه قدس، تحت پوشش یک ساختمان عادی در دمشق بوده است.»

از سوی دیگر نقشه هوایی سوریه نشان می‌دهد ساختمانی که مورد هدف قرار گرفته، ساختمان فی مابین سفارت ایران و کاناداست.

علی هاشم خبرنگار الجزیره انگلیسی در پستی توییتری به ریسک بالای حمله به ساختمانی در مجاورت سفارت کانادا اشاره کرده و گفته نوع حمله نشان می‌دهد هدف برای اسرائیل از اهمیت بالایی برخوردار بوده است.
واکنش‌ها به حمله چه بوده است؟

ایران طبق معمول گفته انتقام سختی خواهد گرفت. اسرائیل به سیاق همیشگی، به طور مستقیم حمله را گردن نگرفته است. هاگاری سخنگوی وزارت دفاع اسرائیل به سی.‌ان.‌ان گفته «من نمی‌خواهم در مورد اینکه آیا اسرائیل در این حمله نقشی داشته یا نه اظهار نظر کنم، اما می‌خواهم بگویم که در شش ماه گذشته، ایران منطقه را پرتنش کرده است. ایران بازیگر اصلی است.»

با این حال چهار مقام اسرائیلی که نامشان برده نشده در گفتگو با نیویورک‌تایمز تایید کرده‌اند که حمله دمشق کار اسرائیل بوده است.

کاخ سفید در بیانیه‌ای اعلام کرده از حمله مطلع بوده است، اما هیچ اظهارنظری در مورد اینکه آیا این حمله منجر به افزایش تنش‌ها در منطقه خواهد شد یا نه نکرده است. وزارت خارجه آمریکا گفته باید منتظر اطلاعات بیشتری در مورد نتایج این حمله بود، اما نگران هر اقدامی که منجر به افزایش درگیری و توسعه آن به سایر نقاط منطقه شود هستند.

تاکنون کشور‌های روسیه، عمان، پاکستان، عراق، سوریه، امارات، قطر و اردن و گروه‌های حماس و جهاد اسلامی فلسطین حمله به کنسولگری ایران در سوریه را محکوم کرده‌اند. کشور‌های اروپایی و اتحادیه اروپا هیچ واکنشی به این حمله که به کشته شدن مقامات ارشد نطامی ایران منجر شده نشان نداده‌‌اند.
اثر بین‌المللی حمله چیست؟

شفیق دیوب، سفیر سوریه در ایران، گفته که این حمله، حمله به یک ساختمان دیپلماتیک بوده و «نقض آشکار و کامل تمام کنوانسیون‌ها و هنجار‌های بین‌المللی» است.

نیویورک‌تایمز در گزارشی گفته حمله دمشق یکی از مرگبارترین حملات در جنگ‌های نیابتی چند ساله بین اسرائیل و ایران بوده که شامل ترور رهبران نظامی ایران و دانشمندان هسته‌ای هم می‌شود. علی واعظ، مدیر بخش ایران در گروه بین‌المللی بحران، به نیویورک‌تایمز گفته که هدف قرار دادن یک مقر دیپلماتیک «مشابه هدف قرار دادن ایران در خاک خود» است.

در واشنگتن، مقامات آمریکایی از اینکه این حمله درگیری‌ها را در منطقه تشدید کند، ابراز نگرانی کرده‌اند. یک مقام وزارت دفاع آمریکا به نیویورک‌تایمز گفته بعد از این حمله، نیرو‌های آمریکایی مستقر در جنوب سوریه یک پهپاد تهاجمی را سرنگون کردند. این اولین حمله‌ای بود که در نزدیک به دو ماه گذشته به نیرو‌های آمریکایی در عراق یا سوریه انجام می‌شد.

آمریکایی‌ها و منابع غربی ادعا می‌کنند دلیل کاهش حملات محور مقاومت به پایگاه‌های آمریکایی در منطقه، دستور ایران به این گروه‌ها برای کاهش تنش‌ها در جریان جنگ اسرائیل و حماس بوده است.