چرا کار به قطع برق در زمستان رسید

چرا کار به قطع برق در زمستان رسید

در تابستان با توجه به استفاده‌ی گسترده از وسایل سرمایشی برقی و با در نظر گرفتن اقلیم ایران می‌توان پذیرفت که نیروگاه‌های عمدتا فرسوده ایرانی در تامین برق به مشکل بخورند. اما داستان قطع برق در زمستان چیست؟

برق در کشور ایران برای همه شهروندان و صنایع از طریق ۱۴۶ نیروگاه ساخته شده در جای جای ایران تامین می‌شود. موضوع مهم در تامین برق اما سوخت نیروگاهی است. این نیروگاه‌ها از چه منبعی انرژی تامی می‌کنند؟ ۹۰ درصد نیروگاه‌های ایران همچنان که قابل پیش‌بینی است با سوخت گاز تامین می‌شود و این استراتژی برای کشوری که دومین ذخایر گازی دنیا را دارد طبیعی است. ۱۰ درصد سوخت نیروگاهی ایران هم با سوخت مایع که شامل گازوئیل و مازوت است تامین می‌کنند. در مجموع تنها ۱۴ نیروگاه ایران توان مصرف مازوت را دارند و ۱۳۲ نیروگاه دیگر اول با سوزاندن گاز و بعد با گازوئیل فعالیت می‌کنند.

اما این همه‌ی داستان نیست. نیروگاه‌ها در ایران در ۶ ماه ابتدایی سال عمدتا از گاز استفاده می‌کنند. این استراتژی برای این انتخاب شده تا در این شش ماه سوخت مایع در مخازن ذخیره شود تا در ۶ ماه دوم و سرد سال از سوزاندن سوخت مایع برای تامین برق استفاده شود. همان استراتژی و تصمیمی که موجب می‌شود در ۶ ماه دوم سال با آلودگی بیشتری در هوا دست و پنجه نرم کنیم. اما با این  استراتژی قدیمی در دولت مرحوم رئیسی با تغییراتی مواجه شد که نتیجه‌اش خاموشی‌های اکنون است.

تغییر در سبد سوخت نیروگاهی

مهم‌ترین تصمیم که عامل خاموشی‌های زمستان ۱۴۰۳ است تصمیم اوجی وزیر نفت دولت سید ابراهیم رئیسی و شاه‌میرزایی، معاون او در اختصاص سوخت به پالایشگاه‌های کشور است. نیروگاه‌ها در ایران و در ۶ ماه اول سال در مجموع ۵ میلیارد مترمکعب گاز کمتری دریافت کردند و در نتیجه مجبور شدند جای این کمبود را با سوزاندن سوخت مایع پر کنند. به این ترتیب و در ۳۱ مرداد که پایان کار دولت سید ابراهیم رئیسی بود باید ذخایر سوخت مایع برای نیرو‌گاها چیزی حدود ۳ میلیارد لیتر می‌بود که در عین ناباوری این عدد چیزی حدود یک میلیارد بود و به این ترتیب نیروگاه‌ها با یک سوم ذخیره سوخت مایع وارد ۶ ماه سرد سال شدند. به این ترتیب زمستان سخت برای ایرانی‌ها شروع شد.

مشکل واقعا کمبود سوخت است؟

از ابتدای شروع تعطیلی‌ها بسیاری این گمانه‌زنی را شروع کردند که کشور در تامین سوخت به مشکل برخورده است. باور این برای کسانی که ایران را همیشه به عنوان یک غول انرژی می‌شناسند سخت است اما کمپین دو درجه کمتر و پیشنهاد پوشیدن لباس گرم در خانه هم نشان داد که واقعا مسئله تامین سوخت است. حالا این موضوع تامین سوخت به نیروگاه ها هم رسیده است. به طور خلاصه ما در ایران در ۶ ماه دوم سال به ۵۰ هزار مگاوات برق نیاز داریم و برای تامین این برق باید ۲۳۰ میلیون متر مکعب سوخت در نیروگاه‌ها سوزانده شود.

از سوی دیگر ایران کشوری است که روزانه ۸۰۰ میلیون متر مکعب گاز تولید می‌کند که در فصل‌های سرد سال ۶۵۰ میلیون آن در بخش خانگی مصرف می‌شود و ۱۵۰ میلیون هم در بخش نیروگاهی، صنعت و … مصرف می‌شود.

پیشتر گفتیم که برای تولید ۵۰ هزار مگاوات برق به ۲۳۰ میلیون مترمکعب سوخت نیاز داریم. در حال حاضر و با ناترازی ایجاد شده در مجموع ۱۱۰ میلیون آن از گاز تامین می‌شود و بقیه باید از طریق دو سوخت مایع گازوئیل و مازوت تامین شود که به معنی رشد ۱۰۰ درصدی مصرف سوخت مایع در زمستان است.

در حال حاضر وزارت نفت تحویل سوخت مایع به نیروگاه‌ها را بین ۳۰ تا ۵۰ درصد افزایش داده است اما باز هم نیروگاه‌ها ۵۰ درصد سوخت مایع کم دارند. عدم تامین ۵۰ درصد سوخت مایع باقیمانده به معنی کاهش ۸ هزار مگاواتی برق در نیروگاه‌های ایران است و نتیجه‌اش خاموشی اجباری و برنامه‌ریزی شده در شهرهای مختلف کشور!

ایران درگیر تحریم و تصمیم‌های اشتباه

در یک نگاه بخشی می‌توان گفت که تصمیم نابجا و نسنجیده مدیران دولت سید ابراهیم رئیسی زمستان سختی را برای مردم ایران رقم زده است. مدیرانی که همیشه در یک لایه‌ی محافظت شده حضور دارند و اغلب آسیبی بابت تصمیمات اشتباه‌شان نمی‌بینند اما در مقابل مردم همیشه از این رهگذر آسیب می‌بینند و سرخورده می‌شوند. اما در یک نگاه کلان‌تر ایران درگیر تحریم با چالش‌های سرمایه گذاری مواجه است و این مسئله در کنار شرایط اقتصادی بحران‌زده موجب شده تا سرمایه‌گذاری نیروگاهی در ایران شکل نگیرد و در نتیجه وضعیت چنین باشد و سال به سال هم بد و بدتر شود.