تحولات مربوط به واردات گاز اروپا پس از حمله روسیه به اوکراین

به گزارش اصلاحات نیوز به نقل از دنیای اقتصاد، این روند که در سایر شرکت‌های بزرگ مانند شل، توتال‏‏‏‏‏‌انرژیز، اکسون‌موبیل و شورون نیز مشهود است، نشان‌دهنده چالش‌های پیش‌رو است، چراکه سودها اکنون بسیار پایین‌تر از رکوردهای سال‌های ۲۰۲۲ و ۲۰۲۳ است، اما این وضعیت پرسشی بزرگ‏‏‏‏‏‌تر از عملکرد شرکت‌ها را مطرح می‌کند: آیا اتحادیه اروپا برنامه‏‏‏‏‏‌ای کامل و کاربردی برای مدیریت مصرف گاز طبیعی در جریان گذار به سمت انرژی‌های پاک و تجدیدپذیر دارد یا خیر؟ به گزارش فایننشال‌تایمز، اتحادیه اروپا در سیاستگذاری انرژی با چالشی اساسی روبه‌رو است. برخلاف موضع مشخص خود در قبال زغال‌سنگ که به‌سرعت در حال کنار گذاشتن آن است و نیز تسریع در توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر، جایگاه گاز در میان‌مدت همچنان مبهم است.
گــاز طبــیعی بــــــه‌عنــوان «سوخــت گذار» از سوخت‌های فسیلی به انرژی‌های تجدیدپذیر تلقی می‌شود؛ اما اینکه این مفهوم به‌‌‌‌‌‌طور عملی چه معنایی دارد، همچنان محل بحث است و فاقد یک چارچوب سیاستگذاری رسمی و جامع. به گفته ویلیام جردن، مدیر ارشد حقوقی و سیاست موسسه EQT، تولیدکننده بزرگ گاز مایع در آمریکا، گاز به «چالش چسبنده» تبدیل شده و مانع پیشرفت گذار انرژی اروپا می‌شود، درحالی‌که کنار گذاشتن زغال‌سنگ در حال پیشرفت است و انرژی‌های تجدیدپذیر با سرعت در حال گسترش، گاز همچنان برای مقابله با نوسانات انرژی ضروری است، با این‌حال توافق جامعی در اتحادیه اروپا برای چگونگی ترکیب گاز با استراتژی بلندمدت انرژی وجود ندارد. در همین حال، تولیدکنندگان آمریکایی گاز LNG پیشنهاد انعقاد قراردادهای انعطاف‌‌‌‌‌‌پذیر را به اروپا داده‌اند که به اتحادیه امکان می‌دهد بدون تعهدات طولانی‌‌‌‌‌‌مدت، تقاضای خود را مدیریت کنند.

وابستگی در حال تغییر

تحولات مربوط به واردات گاز اروپا پس از حمله روسیه به اوکراین در اوایل۲۰۲۲ تغییرات چشمگیری را تجربه کرده‌است. با کاهش واردات گاز روسیه، اتحادیه اروپا به‌شدت به LNG آمریکا متکی شده و واردات از ۱۶.۴میلیون ‌تن در سال‌۲۰۲۱ به ۴۴.۴میلیون‌تن در سال‌۲۰۲۳ افزایش یافته‌است. هرچند این تنوع‌‌‌‌‌‌بخشی مهم بوده، اما هنوز گاز روسیه به‌‌‌‌‌‌طور کامل جایگزین نشده و برخی محموله‌‌‌‌‌‌های روسی به بنادر اروپای‌غربی همچنان وارد می‌شود. وابستگی اروپا بهLNG، با چالش‌های استراتژیک و لجستیکی جدیدی همراه است. زیرساخت‌های اتحادیه اروپا برای LNG به‌‌‌‌‌‌طور کامل بهینه‌سازی نشده و نوسانات انرژی‌های تجدیدپذیر نیاز به‌جایگزینی گاز را آشکار می‌کند. این وابستگی نیاز به ایجاد یک استراتژی گاز منسجم را بیش از پیش ضروری می‌سازد، به‌ویژه با توجه به تلاش اتحادیه برای کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی و تامین نیازهای انرژی خود.

شکل‌گیری یک استراتژی مشترک

یک راهکار احتمالی برای اتحادیه اروپا می‌تواند شکل‌گیری یک استراتژی مشترک با ایالات‌متحده باشد. جردن از EQT پیشنهاد می‌دهد که رویکرد فراآتلانتیکی می‌تواند بر پایه «کارگروه امنیت انرژی» اتحادیه اروپا و آمریکا که در ۲۰۲۲ ایجاد شد، بنا شود و اروپا را از گاز روسیه دور کند.

او پیشنهاد قراردادهای انعطاف‌‌‌‌‌‌پذیر با قیمت‌های محدود و متغیر را مطرح می‌کند که می‌تواند اروپا را در‌برابر نوسانات بازارهای جهانی انرژی محافظت کند.

طبق مطالعه‌‌‌‌‌‌ مرکز تنظیمات در اروپا (CERRE)، یک اندیشکده مستقر در بروکسل که بر مسائل تنظیم‌گری و سیاستگذاری در اروپا، به‌ویژه در بخش‌هایی مانند انرژی، مخابرات و حمل‌ونقل تمرکز دارد، این نوع قراردادها می‌توانند قیمت عمده‌‌‌‌‌‌فروشی گاز اروپا را تا سال‌۲۰۳۰ تا ۳۴۳‌میلیارد یورو کاهش دهند، با این‌حال سیمونه تاگلیاپییترا از اندیشکده بروگل در بروکسل تاکید می‌کند که امضای قراردادهای LNG معمولا در اختیار شرکت‌ها است و نه دولت‌ها؛ و اروپا در بهترین حالت می‌تواند با ایجاد تفاهم‌نامه‌‌‌‌‌‌های همکاری به شرکت‌ها در این زمینه کمک کند.

تجمیع تقاضا و خرید مشترک

نخست‌‌‌‌‌‌وزیر پیشین ایتالیا، ماریو دراگی، اخیرا توصیه‌کرده؛ اتحادیه اروپا به تجمیع تقاضای گاز و خرید مشترک بپردازد. چنین رویکردی می‌تواند موقعیت چانه‌‌‌‌‌‌زنی اروپا را در مذاکرات بهبود داده و امکان امضای قراردادهای انعطاف‌‌‌‌‌‌پذیرتر و بهتری را فراهم کند، با این‌حال تلاش‌های اتحادیه اروپا برای خرید مشترک تاکنون کند بوده‌است. سیاست‌های انرژی عمدتا در حوزه صلاحیت کشورهای عضو باقی‌می‌ماند و همچنان توافقی درخصوص نیاز به پیش‌بینی تقاضای بلندمدت گاز در برنامه‌های انرژی ملی وجود ندارد. در کوتاه‌مدت، عوامل ژئوپلیتیک، ایالات‌متحده را به‌عنوان شریک مهم اروپا معرفی می‌کند. با وجود فضای سیاسی دو قطبی در ایالات‌متحده و سیاست‌های انرژی متغیر تحت‌دولت‌های مختلف، روابط اقتصادی و سیاسی بین ایالات‌متحده و اتحادیه اروپا، تجارت LNG فراآتلانتیکی را به یک گزینه نسبتا مطمئن تبدیل کرده‌است.

وابستگی سنگین اروپا به واردات LNG از آمریکا نیاز به گفت‌وگوی ساختاری در زمینه سیاست‌های انرژی را برای آینده ضروری می‌سازد. با نزدیک‌شدن به انتخابات ریاست‌‌‌‌‌‌جمهوری آمریکا، شرکت‌های تولیدکننده LNG مانند EQT به‌دنبال شرایط مقرراتی مطلوب‌‌‌‌‌‌تر هستند و کاهش محدودیت‌های صادراتی را توصیه می‌کنند. جردن استدلال می‌کند که کاهش محدودیت‌های مقرراتی برای تولیدکنندگان آمریکایی می‌تواند در نهایت هزینه‌ها را برای مصرف‌کنندگان اروپایی کاهش دهد.

تکلیف اتحادیه اروپا

درحالی‌که اتحادیه اروپا مجددا تاکید‌کرده؛ به واردات LNG از ایالات‌متحده ادامه خواهد داد، گزارش اخیر نشان می‌دهد با گذر زمان و در مسیر کاهش مصرف سوخت‌های فسیلی، تقاضای گاز در اتحادیه اروپا کاهش خواهد یافت. به‌طور کلی، درحالی‌که اتحادیه اروپا در کاهش وابستگی به گاز روسیه و تسریع در توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر پیشرفت کرده، استراتژی آن در حوزه گاز هنوز نامشخص است. تبیین این شکاف سیاستی برای امنیت انرژی اروپا و توانایی آن برای مذاکره شرایط مطلوب با تامین‌‌‌‌‌‌کنندگان جهانی امری اساسی است.