توافق را طی یک ماه آینده لمس خواهیم کرد/ آثار توافق هسته‌ای ایران بر تمام مسائل منطقه دیده خواهد شد

اصلاحات نیوز؛ مصیب نعیمی، کارشناس مسائل منطقه درباره چشم انداز مذاکرات هسته ای ایران می گوید: به نظر من ما توافق را در عرض یک ماه آینده لمس می کنیم چون بنا نیست مذاکرات فرسایشی و طولانی باشد. اگر چنین بود ایران در مورد توافق جدید صحبت می کرد! درحالیکه قرار است تنها نکات حاشیه ای این توافق حل شود. این نکات حاشیه ای را برای برجام ساختند و باید خود حل کنند مثلا پایان جنگ یمن در دست خود آنها است. این مساله ربطی به ایران ندارد و آنها ایران را دخیل می دانند. و بحث های دیگری نیز مطرح است چون اگر چنین توافقی روی بدهد دیگر تنها در بحث هسته ای مطرح نخواهد بود و کل منطقه و مسائل منطقه تحت تاثیر قرار می گیرد و از لبنان و سوریه و عراق تا یمن و کل بحث خاورمیانه نکاتی است که می شود بحث کرد و آثار توافق هسته ای بر تمام مسائل و موضوعات منطقه دیده خواهد شد.

متن گفتگو با مصیب نعیمی را می خوانید:

_ دور جدید مذاکرات ایران و غرب در دولت جدید ایران شروع شده و اخبار ضد و نقیضی درباره نتایج احتمالی منتشر می شود. پیش بینی شما از نتیجه مذاکرات چیست؟ و نتایج مذاکرات چه تبعاتی برای منطقه خواهد داشت؟

در دور جدید هر در دو طرف رغبتی برای گفتگو وجود دارد

احتمال رسیدن به نتیجه بالا است

معمولا وقتی مذاکرات پیچیده می شود چالش ها و تنش هایی در آن وجود دارد. ولی در مورد مذاکرات جمهوی اسلامی با مجموعه های غربی به رغم همه تنگناهای موجود در هر دو طرف رغبتی برای گفتگو وجود دارد. طرف های غربی چانه زنی را شروع کرده اند اگر چه ایران پایبند به اصل توافق نامه است اما آنها سعی در استفاده از این فرصت دارند و در کنار آن وعده هایی در رابطه با باقی مسائل بگیرند. نمی توان گفت مذاکرات ناکام است چون در صورت ناکام بودن اصلا پای گفتگو ها نمی نشستند. همینکه تمدید می کنند و با کشورهایشان مشورت می کنند و طرفین از هم ارزیابی می کنند به نظر من مذاکرات هنوز برجا و موفق است و احتمال رسیدن به نتیجه بالا است اما در این داد و ستد ها و چانه زنی ها هر کسی سعی می کند بیشترین موقعیت را برای خود ایجاد کند. البته ما اطلاعی از جزییات نداریم و همین کلیاتی که می دانیم نوعی دو گانگی رفتاری بین اروپاییان و آمریکاییان است.

آمریکا می خواهد در بازگشت به برجام دستآورد بیشتری داشته باشد

آمریکا با وجود اینکه اعلام کرده به توافق بر می گردد و نظر رییس جمهور سابق را رد می کنند ولی با توجه به فشار های صهیونیست ها به دنبال این هستند که برای توجیه سیاسی خود دستآورد های بیشتری داشته باشند. بحث بر سر این نیست که امروز بین ما و غربی ها چه می گذرد! بیشتر مساله این است که بین خود آنها مسائلی وجود دارد. به ویژه صهیونیست ها که فشار های بسیار زیادی بر روی آمریکا دارند. اگر دولت فعلی آمریکا ادعا کرده تحت تاثیر عوامل خارجی از جمله صهیونیست ها و منافقین قرار نمی گیرد، اما همه ما می دانیم که صهیونیست ها در این قضایا لابی هایی قدرتمند دارند و فشار های زیادی می آورند. از این رو آمریکا می خواهد در این بازگشت به برجام دستآورد بیشتری داشته باشد. از این منظر روند مذاکرات طبیعی است. ما قرارداد از پیش تنظیم شده اقتصادی نداریم و قراردادی بود و مسائلی اعمال شده بود و آمریکا تحت فشار صهیونیست ها یک طرفه خارج شده و امروز اعلام بازگشت می کند. واسطه هایی که امروز در کار هستند از جمله اروپاییان که تشویق فراوان می کنند و چه روس ها و چینی ها که در این بین وعده داده اند که پشت این توافق که امضای همه بر آن است می ایستند، اما نتیجه گرفتن ما به هوشمندی ایران وابسته است تا فریبکاری غرب مجددا تکرار شود. به عقیده من این رفتار ها قابل قبول است و توافقی با عجله به سود نخواهد بود.

_ آیا این توافق همان بازگشت به برجام است یا توافقی جدید در راه است؟

توافق جدید توسط ایران پذیرفته نشده است

هر گونه ورود به مسائل دیگر روندی فرسایشی را در جریان مذاکرات به دنبال خواهد داشت

منطقه از جنگ ها و آشوب ها خسته است

توافق جدید توسط ایران پذیرفته نشده است. اگر توافقی جدید در راه بود ایران باید ابتدا روند را می پذیرفت ولی ایران اعلام کرده است که برای مذاکره درباره برجام و برداشتن تحریم ها به وین می رود. ایران می داند که هر گونه ورود به مسائل دیگر روندی فرسایشی را در جریان مذاکرات به دنبال خواهد داشت از این رو بازگشت به توافق برجام یکی از پیش شرط های ایران است که طرف مقابل یا باید آن را بپذیرد و یا باید از آن خارج شود. در کل خروج از برجام به نفع هیچ یک از طرفین نیست. البته در بحث تحریم ها با وجود اینکه فشار شدیدی بر ایران آمد ولی بالاخره ایران توانست خود را با تحریم ها همراه کند و در وضعیت سیاسی جدیدی به این شرایط عادت کند از این رو احساس می شود که نوع دیگر تحریم ها به سرعت جواب نمی دهد اگر چه تحریم ها بر ایران فشار وارد می کند ولی ایران بازار های دیگری را امتحان می کند. نکات ضعف و قدرت در هر دو طرف وجود دارد ایران نیز نقاط قوت و ضعفی دارد. در مورد ایران نیز مسائل منطقه ای وجود دارد که منطقه از جنگ ها و آشوب ها خسته است و کشور ها نگران هستند. در این بین کشور مقتدری مثل ایران در سلامت و بر عکس در ایجاد بحرانی در منطقه نقش بازی می کند همه این موارد نقشی کلیدی دارد اگر همه این تکه های پازل را کنار هم بگذاریم آنها به این توافق نیاز دارند ولی سعی می کنند به هر قیمتی به این توافق تن ندهند و خواسته های ایران را ندهند و ایران نیز با شناختی که از غرب دارد در فرایند مذاکرات رفتاری طبیعی در پیش گرفته است.

_ شاهد خط و نشان اسرائیل هستیم. در صورت رسیدن به توافق، اسرائیل در منطقه چه شرایطی خواهد داشت؟ آیا این احتمال وجود دارد که اسرائیل به اقداماتی نظامی بر علیه ایران دست بزند؟

صهیونیست ها خود در مورد ایران حاضر به ریسک نیستند

امروز این نظریه در آمریکا وجود دارد که نباید آمریکا را قربانی اسرائیل کنیم

همواره شگرد همیشگی صهیونیست ها همین بوده است. اگر صهیونیست ها می توانستند ضربه ای به ایران بزنند تا به حال زده بودند، قالب مقررات جهانی و روابط انسان دوستانه و… هیچ کدام در مورد اسرائیل جواب نمی دهد و آنها هر زمان در هر کجا هر کاری که خواسته اند انجام داده اند. ولی اسرائیل رویارویی با ایران را فاجعه ای برای خود می داند و از این رو سعی می کند آمریکایی ها را درگیر کنند این همان چیزی بود که در مورد شهید قاسم سلیمانی اتفاق افتاد. آمریکایی ها به این کار اعتراف کردند درحالیکه معمولا وقتی آمریکا چنین کاری می کند به این کار اعتراف نمی کند ولی صهیونیست ها از ترس واکنش، ترامپ را وادار به اعتراف کردند. از این رو مشخص است که صهیونیست ها خود در مورد ایران حاضر به ریسک نیستند آنها در مورد لبنان ریسک نکردند صهیونیست ها همواره تهدید می کنند و همواره به دلیل احتیاجات داخلی وضعیت اسرائیل را ناامن و مورد تهدید نشان می دهند ولی در جاییکه ریسک بالایی دارد ورود نمی کنند و همواره سعی می کنند از بیرون فشار بیاورند و معمولا فشار صهیونیست ها بر روی آمریکا است. آمریکایی ها با توجه به هزینه های سنگین ورود بوش پسر به منطقه به دنبال این هستند که مانند گذشته از موقعیت و فشار های سیاسی بهره بگیرند. در داخل آمریکا حمایت از اسرائیل با هزینه کرد بسیار و بیهوده برای این رژیم جعلی همراه بوده است. اما امروز آمریکا مایل به هزینه کرد سنگین نیست. امروز این نظریه در آمریکا وجود دارد که نباید آمریکا را قربانی اسرائیل کنیم. امروز در آمریکا این نظریه از اکثریت خوبی برخوردار است.

_ آیا توافق با ایران به نفع آمریکا است؟

اگر طرفین مایل به توافق با هم نبودند هیچ نیازی نبود که در وین دور هم جمع شوند

صددرصد همینطور است و اگر مغایر از این بود آمریکا یک گام در این مسیر بر نمی داشت. چرا باید بیاید؟! آمریکا می توانست همانطور که قبلا پرخاش می کرد به پرخاشگری ادامه بدهد! نفع دو جانبه است ولی هر کدام نفع را از نگاه خود می بیند و ما یک نگاه به نفع داریم و آمریکایی ها نگاه دیگری دارند. ولی در جایگاه هایی مشترک هستیم مثلا در مورد تنش در منطقه آمریکا به دنبال افزایش تنش است تا به ایران فشار بیاید ولی اگر آمریکایی ها امروز به دنبال تنش زدایی در منطقه باشند این به نفع ما نیز هست. امروز همسایگان ما همه می دانند که این جنگ ها بیهوده است و به سمت نگاه ایران می آیند. از نظر آمریکا روزی ایران تهدید به حساب می آمد و می تواند با این توافق این تهدید را برای خود رفع کند البته این فکر آمریکایی ها بود. اصل مطلب این است که اگر طرفین مایل به توافق با هم نبودند هیچ نیازی نبود که در وین دور هم جمع شوند.

_ آیا فکر می کنید ایران و دیگر طرف های برجام تا پایان سال میلادی به توافق می رسند؟

ما توافق را در عرض یک ماه آینده لمس می کنیم

آثار توافق هسته ای بر تمام مسائل و موضوعات منطقه دیده خواهد شد

نه من فکر نمی کنم تا آن زمان به تاخیر بیفتد. به نظر من ما توافق را در عرض یک ماه آینده لمس می کنیم چون بنا نیست مذاکرات فرسایشی و طولانی باشد. اگر چنین بود ایران در مورد توافق جدید صحبت می کرد! درحالیکه قرار است تنها نکات حاشیه ای این توافق حل شود. این نکات حاشیه ای را برای برجام ساختند و باید خود حل کنند مثلا پایان جنگ یمن در دست خود آنها است. این مساله ربطی به ایران ندارد و آنها ایران را دخیل می دانند. و بحث های دیگری نیز مطرح است چون اگر چنین توافقی روی بدهد دیگر تنها در بحث هسته ای مطرح نخواهد بود و کل منطقه و مسائل منطقه تحت تاثیر قرار می گیرد و از لبنان و سوریه و عراق تا یمن و کل بحث خاورمیانه نکاتی است که می شود بحث کرد و آثار توافق هسته ای بر تمام مسائل و موضوعات منطقه دیده خواهد شد. از این رو است که امروز بیشتر تحلیلگران عرب و منطقه خلیج فارس درباره داشتن روابط نزدیک با ایران قلم می زنند این مساله ناشی از همین نکته است. از این رو در صورت توافق مسائل جانبی اگر بیش از خود برجام نباشد کمتر هم نیست.

_ در واقع برجام تاثیر قابل توجهی بر امنیت و ایجاد ثبات در منطقه دارد! آیا می توان ایجاد رقابت های منطقه ای را پیش بینی کرد؟

رقابت های منطقه ای اکثرا قربانی سیاست های منطقه ای آمریکا شده اند

امروز رقابت سالم ما با ترکیه قوی تر است

صددرصد همینطور است. هر نوع توافقی تاثیر دارد چون عدم رسیدن به توافق به معنی ادامه داشتن تنش است. وقتی تنش به پایان می رسد قطعا توافق است که بر آن اثر داشته است. رقابت های منطقه ای اکثرا قربانی سیاست های منطقه ای آمریکا شده اند. ترکیه هزینه بسیاری داد و هنوز هم در شمال سوریه درگیر است درحالی که این درگیری ها به هیچ روی به نفع ترکیه نیست. چون اقتصاد ترکیه بر مبنای گردشگری و توریست و روابط دو جانبه و خوب و صادرات تولیدات گسترده این کشور به کشورها است. از ابتدای مساله سوریه ترکیه با طیفی بود که ما با آن ها نبودیم و از این منظر ما با ترکیه اختلاف نظر داریم ولی منافع دو کشور حکم می کند روابط خوبی با هم داشته باشیم. امروز رقابت سالم ما با ترکیه قوی تر است و نه ما می خواهیم ترکیه زمین بخورد و نه ترکیه می خواهد ما زمین بخوریم. روابط با تنش و اختلاف و فتنه مد نظر ما نیست. بعد از تجربه تلخ سوریه و یمن ترکیه نیز اینطور فکر می کند چون ناشیانه و احمقانه به خود صدمه زده است.

/شفقنا