نتیجه تحریم بازار نفت ایران بر اقتصاد جهانی

به گزارش انرژی پرس؛ با توجه به بازگشت دونالد ترامپ به عرصه سیاسی آمریکا و چالش‌های اقتصادی جهانی، بسیاری از کارشناسان در مورد گزینه‌های بعدی او بخصوص در مورد تحریم‌های نفتی علیه ایران و ونزوئلا ابراز تردید کرده‌اند. با افزایش تنش‌ها در بازارهای جهانی، مسیری که ترامپ در مورد این موضوع در پیش خواهد گرفت، در کانون توجات خواهد بود، زیرا تصمیمات وی احتمالا به شکلی بی‌سابقه بر اقتصاد جهانی و بودجه ملی ایالات متحده تأثیر می‌گذارد.

اقدامات احتمالی ترامپ در بازار گاز

در روزهای اخیر بازارهای انرژی به دنبال ارزیابی تأثیرات پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات ایالات متحده بر قیمت نفت و گاز هستند. هرچند برآورد اصلی از سیاست‌های ترامپ معطوف بر کاهش قیمت‌هاست، اما ریسک کلیدی نحوه برخورد رئیس‌جمهور آینده با ایران است.

براساس گزارش «ING economic»، احتمال افزایش تولید نفت ایالات متحده افزایش یافته است و هر افزایشی در تولید نفت منجر به تقویت تولید گاز همراه نیز خواهد شد. همچنین در این دوره، احتمالا فرصت بیشتری را برای صنعت گاز فراهم کند و برای سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های خط لوله این بستر فراهم و تنگنای همیشگی بازار گاز طبیعی ایالات متحده، به‌ویژه در منطقه پرمین را کاهش دهد. سرمایه‌گذاری در ظرفیت خط لوله گاز طبیعی نیز پتانسیل تولید نفت خام قوی‌تر را ایجاد می‌کند.

علاوه بر این، در دوران ریاست جمهوری ترامپ، احتمالاً لغو توقف مصوبه دولت بایدن در مورد تاییدیه‌های پروژه صادرات LNG مشاهده شود. اگرچه این چشم‌انداز کوتاه‌مدت تا میان‌مدت بازار جهانی LNG را تغییر نمی‌دهد، اما به رفع برخی از نوسانات طولانی‌مدت در مورد عرضه LNG کمک می‌کند. باید توجه داشت که صدور اجاره نفت و گاز در زمین‌های فدرال در دوره اول ترامپ رشد، اما در دوران بایدن کند شد.

بی‌ثباتی تجاری عامل دیگری است که می‌تواند تأثیر منفی بر قیمت انرژی به ویژه در ایالات متحده داشته باشد. زیرا، پتانسیل افزایش اصطکاک تجاری احتمالاً به قیمت انرژی منجر خواهد شد، به ویژه اگر تجارت انرژی در هر یک از این تنش‌ها درگیر شود. تعرفه‌های تجاری ایالات متحده می‌تواند منجر به اقدامات تلافی‌جویانه‌ای مانند سال ۲۰۱۸ شود که علیه ایالات متحده در مورد برخی از صادرات انجام شد. برای نمونه، خریداران نفت چینی به دلیل ریسک و اجرای نهایی تعرفه‌ها، تمایلی به خرید نفت خام آمریکا نداشتند. این امر باعث شد که تخفیف WTI-Brent از حدود ۳ دلار در هر بشکه به بیش از ۱۱ دلار در هر بشکه در سال ۲۰۱۸ افزایش یابد. افزایش سریع در جنگ تجاری با تعرفه‌های تلافی جویانه می‌تواند منجر به افزایش نرخ WTI-Brent شود.

همچنین، تهدیدات ناشی از صادرات LNG هنوز پابرجاست. در سال ۲۰۱۸، چین تعرفه‌های تلافی‌جویانه ۱۰ درصدی بر واردات LNG آمریکا اعمال کرد که در ژوئن ۲۰۱۹ به ۲۵ درصد افزایش یافت. این امر باعث شد صادرات LNG ایالات متحده به چین به صفر برسد. البته در شرایط کنونی و باوجود تقاضای بالای LNG به‌ویژه در اروپا، شرایط برای صادرات ایالات متحده مناسب است.

ترامپ و سیاست خارجی

برای بازارهای انرژی، سیاست خارجی ترامپ و نحوه مدیریت جنگ روسیه و اوکراین و مناقشه خاورمیانه بسیار مهم است. ترامپ گفته است که به جنگ روسیه و اوکراین پایان خواهد داد، اما نحوه انجام این کار را مشخص نکرده است. با این حال، میانجی‌گری برای یک توافق صلح احتمالاً بخشی از خطرات ژئوپلیتیکی موجود در بازارهای انرژی را از بین می‌برد. بنابراین، این پرسش مطرح می‌شود که آیا هرگونه توافق صلح شامل لغو برخی تحریم‌ها علیه روسیه می‌شود یا خیر.

احتمالا پذیرش سناریویی که در آن اروپا با افزایش وابستگی خود به سوخت‌های فسیلی روسیه موافقت کند، دشوار خواهد بود. با توجه به اینکه صنعت نفت و گاز ایالات متحده یکی از ذینفعان اصلی این اقدام بوده، به نفع ایالات متحده است که اروپا به کاهش وابستگی خود به سوخت‌های فسیلی روسیه ادامه دهد.

غرب آسیا نیز به عنوان یک عامل ژئوپلیتیک دیگر همچنان بر بازارهای انرژی تاثیرگذار است. در حالی که ترامپ از اسرائیل حمایت می‌کند، او اعلام کرده که به دنبال ایجاد صلح در منطقه است. هرچند این کار آسانی نخواهد بود، اما هرگونه تنش‌زدایی ریسک بزرگی را از بازار نفت و گاز خارج می‌کند.

تحریم ایران و پیامدهای آن

بزرگترین تأثیر احتمالی ریاست جمهوری آینده ترامپ می‌تواند از موضع او علیه ایران باشد. باید توجه داشت که ترامپ در سال ۲۰۱۸ تحریم‌هایی را علیه ایران اعمال کرد که باعث کاهش موقتی صادرات نفت ایران شد که در زمان بایدن، شدت این تحریم‌ها تا حدودی کاهش یافت. این امر به ایران اجازه داد تا صادرات خود را در دوره ریاست جمهوری بایدن به میزان قابل توجهی افزایش دهد.

از همین روی، اعمال سیاست فشار حداکثر و حتی جنگ‌طلبانه احتمالی علیه ایران از سوی ترامپ، می‌تواند به عنوان ریسک سیاسی به بازار انرژی تزریق و آن را ملتهب کند. زیرا، منجر به کاهش عرضه بیش از ۱ میلیون بشکه نفت در روز می‌شود. به باور کارشناسان، ترامپ احتمالا با فشار بر اوپک پلاس برای افزایش تولید، با هرگونه افزایش قیمت نفت در نتیجه این امر مقابله کند که در دوره نخست او نیز قابل مشاهده بود.

اما در سال‌های اخیر، بازارهای جهانی انرژی به دلیل مسائل سیاسی از جمله تحریم‌های اعمال شده علیه ایران، در وضعیت تغییر سریعی قرار گرفته‌اند. این تحریم‌ها نه تنها برای منافع آمریکا بلکه برای موازنه انرژی بین المللی نیز به موضوعی اساسی تبدیل شده است. ترامپ که در اولین دوره ریاست جمهوری خود نقش مهمی در اعمال این تحریم‌ها داشت، احتمالا تصمیم بگیرد این سیاست را دوباره فعال کند. اما این امر ممکن است نگرانی‌هایی بسیاری را در سایر کشورهای وابسته به صادرات نفت این کشور ایجاد کند که می‌تواند منجر به افزایش قیمت‌های جهانی شود.

به باور کارشناسان غربی، اعمال سیاست «فشار حداکثری» ترامپ بر ایران با محوریت ممنوعیت صادرات نفت با شکست مواجه شده است، از همین روی ترامپ تاکنون در مورد احیای این تحریم‌ها صحبت نکرده است. حال اگر او تصمیم به بازگشت این گزینه بگیرد، به معنای ادامه سیاست انزوا علیه ایران خواهد بود که شکاف بین دو کشور را افزایش می‌دهد و این امر احتمالاً باعث تقویت اختلافات جهانی شود. باید توجه داشت که ایران علیرغم تحریم‌ها همچنان حدود ۱.۵ میلیون بشکه در روز، معادل ۷۱ درصد صادرات خود را قبل از اعمال تحریم‌ها، نفت صادر می‌کند. در واقع، ایران در غلبه بر تحریم‌ها از طرق مختلف موفق بوده است که توقف صادرات نفت این کشور را دشوار می‌کند.

همچنین با توجه به اینکه چین بزرگترین خریدار نفت ایران است، همکاری با چین چالش بزرگی برای ترامپ خواهد بود. پکن در گذشته هم به تحریم‌های آمریکا پایبند نبود، بنابراین در صورت افزایش فشارهای آمریکا بر ایران، این احتمال وجود دارد که چین از اجرای این تحریم‌ها دوباره خودداری کند که این امر وضعیت بازارهای جهانی را بیش از پیش پیچیده خواهد کرد. زیرا، اگر تحریم‌ها تشدید شوند، چین می‌تواند اقدامات متقابلی را انجام دهد که روابط اقتصادی جهانی را بیشتر تحت فشار قرار دهد.

بدون تردید، اعمال مجدد تحریم‌های ایران مطمئناً بر قیمت نفت تأثیر می‌گذارد، بنابراین این پرسش مطرح می‌شود که آیا این امر به نفع اقتصاد ایالات متحده است یا خیر؟ آمریکا در سال‌های اخیر توانسته تولید نفت خود را افزایش دهد و همین امر باعث شده تا کمتر به نفت خارجی وابسته شود. با این حال، افزایش قیمت نفت می‌تواند منجر به افزایش هزینه‌های انرژی در خود ایالات متحده شود که بر رشد اقتصاد ایالات متحده تأثیر منفی می‌گذارد.

از سوی دیگر، تحریم‌ها تاثیر قابل توجهی بر اقتصاد جهانی خواهد داشت. از آنجایی که بازارهای نفت در نتیجه این فشار سیاسی پیچیده‌تر می‌شود، قیمت‌ها احتمالأ به میزان قابل توجهی افزایش یابد و به بسیاری از اقتصادهای دیگر که شدیداً به واردات نفت متکی هستند، به ویژه در کشورهای در حال توسعه آسیب برساند.

در مجموع، در سطح روابط بین‌الملل اعمال مجدد تحریم‌ها علیه ایران یا حتی ونزوئلا ممکن است بر روابط بین آمریکا و متحدانش در اروپا و آسیا تأثیر منفی بگذارد که معمولا مذاکره با تهران را به تشدید تنش ترجیح می‌دهند. اگر ترامپ تصمیم به بازگشت به سیاست تحریم نفت ایران بگیرد، در سطح جهانی به ویژه با نگرانی‌های فزاینده در مورد ثبات بازارهای نفت، ابهام ایجاد خواهد کرد. بنابراین، واکنش هم‌پیمانان و شرکای ایالات متحده در مورد تحریم‌های ایران نیز باید ارزیابی شود.