کاش عامل مرگ ۲۰ هزار ایرانی را به مسئولان معرفی کنید نه مردم!

آن گونه که دکتر عباس شاهسونی تاکید می‌کند، «تنفس هوای آلوده برای مدت طولانی می‌تواند مشکلات جدی تری ایجاد کند و بر اساس گزارش سازمان جهانی بهداشت، تخمین زده می‌شود که آلودگی هوا سالانه عامل مرگ زودرس هفت میلیون نفر در دنیا باشد»؛ عددی بسیار بزرگ که به گفته این مقام مسئول، سهم کشورمان از آن حدود ۲۰ هزار تن است.

«سالانه بیش از ۲۰ هزار تن از ساکنان ۲۷ استان کشور بر اثر آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند. کودکان، سالمندان زنان باردار، بیماران قلبی، ریوی، تنفسی، دیابتی و افراد چاق مستعد ابتلا به بیماری‌های مرتبط با آلودگی هوا هستند و لازم است در خانه بمانند و در مواقع ضروری هنگام تردد در فضای باز حتما ماسک بزنند.»

البته این نخستین بار نیست که چنین اعداد قابل توجهی برای مرگ و میر ناشی از آلودگی هوا در کشورمان منتشر می‌شود و حتی ۲۰ هزار فوتی، تنها عدد اعلام شده در این خصوص هم نیست؛ برای نمونه می‌شود به اظهارنظر محسن فرهادی، معاون فنی مرکز سلامت و محیط کار وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در اردیبهشت ماه امسال اشاره کرد که گفته بود: «سالانه ۴۴۰۰ تن در کشور بر اثر آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند.»

یا سخنان داریوش گل‌علیزاده، سرپرست مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط‌ زیست که حدودا یک ماه قبل گفت: «در ۲۷ کلان‌شهر کشور با جمعیت حدود ۳۵میلیون، در سال ۱۴۰۰ مرگ‌های منتسب به آلودگی هوا بزرگسالان نزدیک به ۲۱ هزار نفر در سال برآورد شده است»؛ آماری که سهم تهران از آن ۶۴۰۰ مرگ عنوان شده بود، در حالی که در سال قبل از آن (۱۳۹۹) سهم تهران ۳۷۵۱ تن اعلام شده بود.

البته یافتن مبنای محاسبه شمار فوتی‌های ناشی از آلودگی هوا ساده نیست و افزون بر آن، با نوعی تشتت در آمار‌ها هم مواجه هستیم تا جایی که می‌توان اظهارنظری از دکتر عباس شاهسونی (همان مقام مسئولی که بالاتر فوت سالانه ۲۰ هزار نفر در ایران به نقل از وی آمده) در دی ماه سال ۱۳۹۹، در آستانه روز هوای پاک روی خروجی خبرگزاری جمهوری اسلامی یافت که تیتر جالب توجهی دارد: «آلودگی هوا سبب مرگ زودرس سالانه ۴۱ هزار تن در کشور است»!

آنچه واضح است، آلودگی هوا نقش انکارناشدنی در فوت شمار زیادی از هموطنان مان داشته و دارد تا جایی که می‌شود بر فوت چندین هزار تن در هر سال بر اثر این آلودگی تاکید کرد و حتی از هزینه مالی ناشی از این فوت‌ها برای کشور هم سخن به میان آورد. کاری که وزارت بهداشت در بیانیه سال گذشته خود به مناسبت روز ملی هوای پاک انجام داد و تاکید کرد: «هزینه‌های مرگ ناشی از آلودگی هوا‏ در کشور بالغ بر ۷ میلیارد دلار برآورد شده است.»

خسارتی بسیار هنگفت و چشمگیر که انتظار می‌رود برای جلوگیری از آن، تدابیر بسیار ویژه، قاطع و فوری اندیشیده شده و بر اجرای قانون هوای پاک، اهتمام ورزیده شود؛ قانونی جامع که سال‌ها چشم انتظار عبور آن از پیچ و خم قانون گذاری و ابلاغ و اجرایش بودیم و امید داشتیم که بتواند از آلودگی هوا کاسته و به مرور، آسمان آبی محو شده از تهران و بسیاری از کلانشهر‌های کشور را احیا نماید و حتی سایه شوم آلودگی را از سر شهر‌های دیگر هم دور کند.

دورنمایی روشن که ظاهرا به خواب و خیال شباهت داشت، چون می‌بینیم سهم آلوده‌ترین شهر کشور و یکی از آلوده‌ترین شهر‌های جهان یعنی تهران از بودجه مقابله با آلودگی هوا در کشورمان، در سال گذشته تنها ۹۰ میلیون تومان بوده است! عددی باورناپذیر که ساعاتی پیش ناصر امانی، عضو شورای شهر تهران در صحن شورا و به نقل از معاون وزیر کشور بیان و چندبار تکرار و تاکید کرد که جای تعجب و شرمساری دارد.

وضعیتی که معلوم نیست چرا به این صورت رقم خورده است؛ آن هم در شرایطی که می‌دانیم شمار زیادی از هموطنان مان بر اثر آلودگی هوا می‌میرند و با فوت ایشان، سوای غم و آسیب‌هایی که نصیب نزدیکان ایشان می‌شود، زیانی هنگفت هم به کشور وارد می‌آید. وضعیتی که این سوال را به دنبال دارد که بیان شمار فوتی‌های سالانه آلودگی هوا به مردم چه فایده‌ای دارد، وقتی باید این آمار‌ را به مسئولان و تصمیم سازان عرضه کرد تا بودجه مورد نیاز اجرای قانون هوای پاک را فراهم آورند؟!

/تابناک